Κοντομαρί Χανίων - η απαρχή της αιματοχυσίας

Στο Κοντομαρί Χανίων στις 2 Ιουνίου 1941 διαπράχτηκε η πρώτη μαζική εκτέλεση άμαχων στην κατεχομένη Ευρώπη 

Ομιλία της κυρίας Πετράκη Μαρίας λυκειάρχου του Γενικού Λυκείου Μοιρών κατά το μνημόσυνο των εκτελεσθέντων υπό των στρατευμάτων κατοχής στον Ι.Μ.Ν. Αγίου Γεωργίου Μοιρών στις 6 Ιουνίου 2010.

Σεβασμιώτατε, κύριοι βουλευτές, κύριοι δήμαρχοι, κύριοι εκπρόσωποι της Νομαρχιακή αυτοδιοίκησης, αγαπητοί συμπολίτες μου.

Έχουν περάσει ήδη 68 χρόνια από την 1^η Ιουνίου 1942, από την εκτέλεση των 14 Μοιριανών. Κάθε χρόνο, στο γύρισμα της ιστορικής ημερομηνίας οι ζωντανοί θυμούνται εκείνους που «γνώρισαν την αγωνία και τον πόνο» τους μάρτυρες της λευτεριάς. Θυμούνται εκείνους που έζησαν το ζυγό της σκλαβιάς, το καρδιοχτύπι της αντίστασης, αυτούς που σήκωσαν το σταυρό της θυσίας.

Βαδίσουμε στα χρόνια τα αιματόβρεχτα, στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής. Χρόνια που επιβεβαιώνουν πως τίποτα δεν κερδίζεται από το λαό χωρίς των αγώνα του, τον αγώνα που με την αιμάτινη γραμμή του σημαδεύει τους δρόμους του μέλλοντος.

Η Γερμανική κατοχή στη Κρήτη υπήρξε η μακρότερη και η σκληρότερη από οποιοδήποτε άλλο μέρος της  Ελλάδας. Και τούτο, γιατί στη μάχη για την κατάληψη του νησιού οι Γερμανοί είχαν τρομακτικές απώλειες στις πιο επίλεκτες δυνάμεις. Ήταν οι μεγαλύτερες απώλειες που είχαν οι Γερμανοί από την αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Γερμανός στρατηγός Αντρέ διαδέχτηκε τον πτέραρχο Στούντεντ στην ανώτερη στρατιωτική διοίκηση της Κρήτης και αποφασίζει να δράσει εναντίον των χωριών εκείνων στα οποία έγιναν εκτελέσεις προδοτών.

Η παρουσία ενός προδότη, ενός δοσίλογου ήταν εθνική προσβολή για το Δημοκρατικό λαό των Μοιρών. Ένας τέτοιος δοσίλογος ήταν ο Κερκυραίος Παναγιώτης Δαμάσκος πράκτορας των Γερμανών. Οι αντάρτες του Πετρακογιώργη αποφασίζουν να απαλλάξουν την Κάτω Μεσαρά από το κακοποιό και αντεθνικό αυτό στοιχείο. Έτσι στις 31 Μαΐου υλοποιούν την απόφασή τους και τις 6 το πρωί τον σκοτώνουν μέσα στις Μοίρες.

Οι Γερμανοί σαν κατακτητές εκπροσωπούν τη σκληρότητα, τη βία και ένα στόχο έχουν: Να πάρουν εκδίκηση για την εκτέλεση του φίλου τους και να βυθίσουν την κοινωνία των Μοιρών στο πένθος.

1^η Ιουνίου 1942. οι κατακτητές περικυκλώνουν τις Μοίρες. Αρχίζει η επιχείρηση συγκέντρωσης των κατοίκων τόσο από τα σπίτια όσο και από την ύπαιθρο. Κάπως διαφορετικό από τα άλλα ήταν αυτό το πρωινό εγερτήριο με φωνές, παραγγέλματα, έντονη κινητικότητα. Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την περιοχή της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και το χώρο της διπλανής πλατείας. Ένας Γερμανός Ταγματάρχης με τη βοήθεια μεταφραστή διαβάζει ονόματα και όποιος ακούει το όνομά του προσέρχεται.

1) Μπόλαρης Απόστολος τ. Εμμ., Δ/της Δημοσίου ταμείου

2)Μουντράκης Αλέξανδρος, Φαρμακοποιός

3)Μαριδάκης Μιχαήλ τ. Ιωάννη, Αγρότης

4) Μιγκλάκης Αντώνιος τ. Γεωργίου, Ξυλουργός

5)Παπαδάκης Νικόλαος τ. Χαρίδημου, Δάσκαλος

6)Σαρουλάκης Μηνάς τ. Ιωάννη, Επαγγελματίας

7)Τσαγκρουνάκης Γεώργιος τ. Ιωάννη, Δ/της Α.Τ.Ε.

8)Χουστουλάκης Δημήτριος τ. Γεωργίου, Αγροφύλακας

Για να συμπληρωθεί η δεκάδα φωνάζουν και άλλους δύο, τον Κωνσταντίνο Αστρινάκη τ. Γεωργίου, αγρότη και τον Ηλία Αλεξανδράκη τ. Κωνσταντίνου που απουσίαζαν από το χωριό.

Όλοι παγώνουν στο άκουσμα των ονομάτων. Οι Γερμανοί αξιωματούχοι απολογούνται για την απόφασή τους. Θέλουν, λένε, να υπερασπιστούν τους φίλους τους. Οι φίλοι τους είναι οι προδότες Έλληνες, οι δοσίλογοι Έλληνες που ευτυχώς είναι λίγοι.

Ο χρόνος σταμάτησε. Όλα τα μάτια είναι καρφωμένα στους μελλοθάνατους. Ο πρόεδρος της κοινότητας Ζαχαριουδάκης Μιχαήλ προσπαθεί απεγνωσμένα να πείσει τους κατακτητές πως οι χωριανοί του είναι αθώοι. Μια μικρή ελπίδα γεννιέται από τη θαρραλέα αντίσταση του προέδρου. Όμως η εκτέλεση δε ματαιώνεται, οι κατακτητές είναι σκληροί και προσθέτουν στη λίστα των μελλοθανάτων και τον θαρραλέο πρόεδρο.

Ο δάσκαλος Παπαδάκης Νικόλαος τραγουδά τον Εθνικό Ύμνο και προτρέπει και τους υπόλοιπους να κάνουν το ίδιο. Ένα τραγούδι που δεν τέλειωσε ποτέ, ένα τραγούδι που η ομοβροντία των κατακτητών έκοψε στη μέση όπως έκοψε και το νήμα της ζωής των ηρώων. Η Μοιριανή γη δέχτηκε στην αγκαλιά της τους αθάνατους που θα παραμείνουν αθάνατοι εφόσον και εμείς τους θυμόμαστε.

Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες οι οικογένειες των εκτελεσθέντων καταφεύγουν στο Βενεράτο. Εκεί θα μείνουν 8 μήνες. Αργότερα θα επιστρέψουν στις Μοίρες και στα γειτονικά χωριά. Οι κατακτητές καταλαμβάνουν τα καλύτερα σπίτια για να μείνουν και πολλά άλλα τα καίνε. Η μανία τους δε σταματά. Δε χορταίνουν. Αναζητούν κι άλλα θύματα. Βρίσκουν τον Αστρινάκη Κωνσταντίνο στο χωριό Μάκρες. Τον οδηγούν στις Μοίρες και αφού τον βασανίζουν στις 6 Ιουλίου 1942 τον θανατώνουν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο. Θα ακολουθήσει η σύλληψη του Κανακαράκη Ιωάννη τ. Γεωργίου το Μάρτιο του 1942 και η μεταφορά του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία όπου θανατώνεται στις 20 Ιανουαρίου 1944. επίσης ο Γρηγόρης Φραγκιαδάκης συλλαμβάνεται και θανατώνεται στις 17 Ιουλίου 1942. Από τη μανία τους δε γλύτωσε ο Δημήτριος Χανδράκης που άφησε την τελευταία του πνοή στις φυλακές της Αγιάς στις 19 Φεβρουαρίου 1944. Ο κύκλος κλείνει με  το Σάββα Μαυροπετσάκη που πυροβολήθηκε από Γερμανό σκοπό και έπεσε νεκρός στην περιοχή του Δημοτικού Σχολείου.

68 χρόνια πέρασαν από τότε και ο αγώνας, η προσφορά και η θυσία αυτών των ανθρώπων δεν έχει λησμονηθεί.

Επιβεβλημένη όμως ενέργεια, αδήριτη αναγκαιότητα είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης και η απόδοση της οφειλόμενης τιμής σ’ όσους αγωνίστηκαν και θυσίασαν τη ζωή τους.

Σήμερα ζούμε μια άλλη εποχή. Τις μέρες της κοινωνικής αλληλεγγύης, της συλλογικότητας τις αντικατέστησε μια «ενεργούμενη» ιδεολογία της ξέφρενης ατομικότητας και είναι ανάγκη να υπάρξει ένα καθαρό μέτωπο απέναντι στα εκφυλιστικά φαινόμενα.

Οι εορτασμοί στης επετείου δεν έχουν νόημα όταν περιορίζονται μόνο σε τελετουργίες. Είναι εσωτερική ανάγκη να βαθαίνουμε αδιάκοπα στο νόημα των μεγάλων αγώνων. Εκεί που γεννήθηκε ο αληθινός πατριωτισμός. Αυτή είναι η αληθινή απόδοση τιμής στους ήρωες. Γιατί όταν οι αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης χάνονται σε μια γειτονιά της Γης τότε χάνονται για όλη την ανθρωπότητα.

Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, Γιάννης Ρίτσος λέει: «Πιο πέρα είναι ένα σπίτι που καίγεται. Κι ύστερα ένα άλλο. Κι ύστερα το δικό σου. Δεν ξέρεις; Κανένας σήμερα δεν είναι μακριά από την πυρκαγιά. Η Πυρκαγιά, αδερφέ μου, το ίδιο κυνηγάει και τους δυο μας.»

Ας κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη και ας αγωνιστούμε για να έχει ο κόσμος μια χαραμάδα φως.

Ίσως εκεί που κάποιος αντιστέκεται χωρίς ελπίδα, ίσως εκεί ν’ αρχίζει η ανθρώπινη ιστορία, που λέμε κι η ομορφιά του ανθρώπου.

Τι το έκανες το τάλαντον που σου δόθηκε ρωτά ο Ελύτης.

Το αξιοποίησες για να καταγγείλεις αυτά που ατιμάζουν την αξία άνθρωπος ή φοβήθηκες τις εξουσίες του κόσμου τούτου και τις προσκύνησες και το τάλαντον το έκρυψες εν τη γη; 

Η ομιλία παρμένη από την ιστοσελίδα της ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΓΟΡΤΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ http://www.imga.gr/petraki.htm