Δευτέρα 30 Απριλίου 2012

TaXalia (Macedonia) Συνέντευξη με τον Μάρκο Μπόλαρη

Κύριε Μπόλαρη, γιατί οι ψηφοφόροι να εμπιστευθούν εκ νέου το κόμμα που είναι εν πολλοίς υπεύθυνο για την σημερινή κατάσταση;

Βρεθήκαμε σε μια περιδίνησης εξ αιτίας της χρεοκοπίας ενός αναπτυξιακού και διοικητικού μοντέλου με το οποίο πορευθήκαμε μεταπολεμικά. Τα χαρακτηριστικά του είναι εμφανή: Αλλοίωση βασικών αρχών διοίκησης και κοινωνικών αξιών. Υποταγή στη λογική του άνομου συμφέροντος και της ευνοιοκρατίας. Προνόμια ισχυρών ομάδων που...
αγνοούσαν κοινωνικές προτεραιότητες και υπονόμευαν την κοινωνική συνοχή. Επιχειρηματικότητα και πρωτογενής τομέας υποταγμένοι, σε μεγάλο βαθμό, στον πειρασμό του εύκολου πλουτισμού. Πελατειακό πολιτικό σύστημα που υπέθαλπε αντικοινωνικές συμπεριφορές. Όλα αυτά βλάστησαν πάνω στο έδαφος της ανοχής και της διαφθοράς, με το δημόσιο χρέος να υπερδιπλασιάζεται την περίοδο 2004 – 2009. Αναλάβαμε το δύσκολο έργο να διαχειρισθούμε τις συνέπειες αυτής της κρίσης, χωρίς να υπολογίσουμε το πολιτικό κόστος. Αναλάβαμε μόνοι εμείς τις ευθύνες που μας αναλογούν. Ξεκινήσαμε διαρθρωτικές αλλαγές για σταδιακή αλλαγή του αναπτυξιακού και διοικητικού μας μοντέλου. Δείτε όσα έγιναν στο Υπουργείο Υγείας για να έχετε ένα μέτρο των προσπαθειών μας. Οι άλλες πολιτικές δυνάμεις παραδόθηκαν στην αμεριμνησία ενός καταγγελτικού λόγου που στηρίζεται σε όσα ακριβώς μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Ο τόπος χρειάζεται μια πρόταση δημιουργική που μέσα από μια δύσκολη, αλλά αναπόφευκτη πορεία, θα θεμελιώσει το νέο κοινωνικό και πολιτικό πρότυπο. Να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας, χωρίς κολακείες και δημαγωγίες. Να αναδείξουμε τα προβλήματα και να δούμε την κρίση ως ευκαιρία για μια νέα πορεία.

Ο πρόεδρος του κινήματος κ. Βενιζέλος εμφανίζεται αισιόδοξος ακόμα και για πρωτιά. Εσείς είστε το ίδιο αισιόδοξος;

Έχουμε εμπιστοσύνη στο αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει ο τόπος. Στις Ελληνίδες και τους Έλληνες της δημιουργίας και της μεταρρυθμιστικής συναίνεσης που θα στηρίξουν τις μεγάλες αλλαγές. Δεν κατεχόμαστε από ναρκισσιστικές εμμονές που είναι καταστροφικές για τον τόπο. Επιζητούμε στήριξη μιας πολιτικής κατεύθυνσης που θα ενεργοποιήσει τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου.

Ο πρόεδρος της ΝΔ κάνει λόγο για νέα προσφυγή στις κάλπες αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία. Μπορεί η χώρα να αντέξει τέτοια ταλαιπωρία;

Αυτό που με πείσμα επιζητεί ο κ. Σαμαράς είναι να γίνει πάση θυσία Πρωθυπουργός και όχι να υπάρξει μια πειστική και συγκροτημένη πολιτική πρόταση που θα θεμελιώσει τις προϋποθέσεις για μια άλλη πορεία. Βάζει τις προσωπικές του φιλοδοξίες πάνω από το συμφέρον του τόπου. Στον αντίποδα ο Βαγγέλης Βενιζέλος δήλωσε πως δεν τον ενδιαφέρει ποιος θα είναι Πρωθυπουργός, αλλά ποια θα είναι η πλειοψηφούσα πολιτική κατεύθυνση που θα υποδείξει το εκλογικό σώμα.

ÅÐÉÓÊÅØÇ ÔÏÕ  ÁÑ×ÉÅÐÉÓÊÏÐÏÕ ÉÅÑÙÍÕÌÏÕ ÓÔÏ ÐÉÊÐÁ ÂÏÕËÁÓ--×ÑÇÓÔÏÓ ÌÐÏÍÇÓ//

Σας φοβίζει το ενδεχόμενο να γίνει εξεταστική για το Μνημόνιο; Εκτιμάτε ότι υπήρχε άλλος δρόμος;

Τις εξεταστικές επιτροπές είναι η Νέα Δημοκρατία που τις αποφεύγει, όπως έπραξε το 2007 με τη διάλυση της Βουλής για την παραγραφή των αδικημάτων όσων εμπλέκονταν στο σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Όσες παραπομπές πολιτικών έχουν γίνει μέχρι σήμερα οφείλονται στη δική μας πρωτοβουλία, ακόμη κι αν έπρεπε να ματώσουμε για να αναδειχθεί η αλήθεια. Η ΝΔ, εκτός από την έλλειψη αυτοκριτικής, εμφανίζει ισχυρά χαρακτηριστικά αμνησίας και υποκρισίας όταν δεν αναφέρεται στο δημοσιονομικό εκτροχιασμό της περιόδου 2004 – 2009 με την εκτίναξη του δημόσιου χρέους από τα 180 δισ. στα 300 δισ.! Θλιβερή, καταστροφική επίδοση παγκοσμίως που μας οδήγησε στο χείλος της χρεοκοπίας και για τις ευθύνες της οποίας σιωπούν οι πρωταγωνιστές.

Τι απαντάτε στους ανέργους και στους επιχειρηματίες που οδηγήθηκαν στην χρεοκοπία; Σε τι δεσμεύεστε για το αύριο;

Ο τόπος χρειάζεται ένα άλλο διοικητικό και αναπτυξιακό μοντέλο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η επιχειρηματικότητα. Να χτίσουμε ένα διευρυμένο κοινωνικό συμβόλαιο που με συντεταγμένες τη διαφάνεια και το σεβασμό στους θεσμούς θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία μας διεθνώς και θα προσελκύσει επενδύσεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά του πρέπει να είναι η καινοτομία, η ποιότητα και η εξωστρέφεια. Αυτό προϋποθέτει αποκοπή από τη λογική της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας και της επιδοτούμενης αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής.
http://taxalia.blogspot.com/2012/04/blog-post_8546.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+blogspot%2FnJOIs+%28TaXalia%3A+Macedonia%27s+Nr.1+blog%29

Κ. Σημίτης - Γ. Στουρνάρας: Ήταν η Ελλάδα έτοιμη για το ευρώ;

Αρθρο στον Guardian

Παρασκευή, 27 Απριλίου 2012

H ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη δεν ήταν λάθος, υποστηρίζουν με άρθρο τους στον Guardian ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και ο καθηγητής στο οικονομικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Στουρνάρας.
Ολόκληρο το άρθρο:
Κατά την πρόσφατη συζήτηση στο Γερμανικό Κοινοβούλιο για την έγκριση του νέου δανείου των 130 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα, ορισμένοι βουλευτές αναρωτήθηκαν αν η Ελλάδα ήταν έτοιμη να συμμετάσχει στο εγχείρημα του κοινού νομίσματος, το ευρώ [EUR=X] Σχετικά άρθρα .
Από τα μέσα στης δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα κατέβαλε μια τιτάνια προσπάθεια για την ικανοποίηση των κριτηρίων σύγκλισης. Χρησιμοποίησε όλα τα διαθέσιμα μέσα: δημοσιονομική πολιτική, νομισματική πολιτική, εισοδηματική πολιτική, εκτενείς αποκρατικοποιήσεις τραπεζών και δημοσίων επιχειρήσεων. Με όποιον τρόπο και αν μετρηθούν οι δημοσιονομικές επιδόσεις (ταμειακό ή εθνικολογιστικό) το κρατικό έλλειμμα μειώθηκε δέκα εκατοστιαίες μονάδες, από 12,5% του ΑΕΠ το 1993 σε 2,5% το 1999, το έτος με τα οικονομικά στοιχεία του οποίου ελήφθη η απόφαση συμμετοχής της Ελλάδος στην Ευρωζώνη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Santa Maria da Feira τον Ιούνιο του 2000. Παρόμοια θετική εξέλιξη είχαν και τα λοιπά μεγέθη που συγκροτούν τα κριτήρια ονομαστικής σύγκλισης (πληθωρισμός, μακροχρόνια επιτόκια, δημόσιο χρέος, συναλλαγματική ισοτιμία). Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση της ένταξης ελήφθη μετά από εξονυχιστικό έλεγχο των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Οικονομική και Χρηματοπιστωτική Επιτροπή και αντίστοιχες γνωματεύσεις τους. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι, παρά την σφιχτή δημοσιονομική και νομισματική πολιτική της περιόδου εκείνης, που ήταν απαραίτητες για τη μείωση του κρατικού ελλείμματος και του πληθωρισμού, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ άρχισε να βελτιώνεται. Από αρνητικός το 1993 ανέβηκε σε 4% το τέλος της δεκαετίας του 1990 ενώ διατηρήθηκε σε αυτά τα επίπεδα μέχρι το 2007. Υπήρξε αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων και εισροή ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα χάρη στη μείωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων σε μονοψήφια ποσοστά ύστερα από είκοσι χρόνια διψήφιων ποσοστών.
Τρεις είναι οι λόγοι που επικαλούνται όσοι ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα κακώς συμμετέχει στην ΟΝΕ. Ο πρώτος και πιο γνωστός είναι ότι η Ελλάδα δήθεν παραποίησε τα στοιχεία της οικονομίας της για να επιτύχει την είσοδο στην ΟΝΕ.
Η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές του 2004, τέσσερα χρόνια μετά την έγκριση των στοιχείων της ένταξης της Ελλάδας, είχε την εξαιρετικά άτυχη πολιτική έμπνευση να αλλάξει τον τρόπο καταγραφής των αμυντικών δαπανών με σκοπό να ελαφρύνει το δημοσιονομικό βάρος κατά την περίοδο που θα κυβερνούσε. Η ατυχής αυτή έμπνευση συνίστατο ουσιαστικά στην αλλαγή της μέχρι τότε ακολουθούμενης μεθοδολογίας καταγραφής της δαπάνης αμυντικών εξοπλισμών με την ημερομηνία παραλαβής του υλικού, και την υιοθέτηση της μεθόδου καταγραφής της δαπάνης με την ημερομηνία πληρωμής των προκαταβολών. Η αλλαγή της μεθοδολογίας αύξησε τα προγενέστερα του 2004 κρατικά ελλείμματα. Ξεκίνησε έτσι μια περίοδος έντονης αμφισβήτησης και δυσφήμισης της Ελλάδος. Το σύνθημα «η Ελλάδα μπήκε με πλαστά στοιχεία στην Ευρωζώνη», έγινε πρωτοσέλιδο σε πολλές εφημερίδες σε όλο τον κόσμο. Αυτό το σύνθημα δυστυχώς υιοθετήθηκε από πολλούς πολιτικούς στην Ευρωζώνη και επαναλαμβάνεται ακόμη και σήμερα. Η κατηγορία αυτή όμως υποδηλώνει άγνοια και ενδεχομένως υποκρισία. Διότι ακόμη και με την αλλαγή της μεθοδολογίας και σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία, το κρατικό έλλειμμα του έτους κρίσεως (1999) έγινε 3.1% του ΑΕΠ από 2.5% προηγουμένως. Για την ακρίβεια, έγινε 3.07% σύμφωνα με την Eurostat (AMECO). Το έλλειμμα αυτό παραμένει χαμηλότερο από το αντίστοιχο αναθεωρημένο έλλειμμα άλλων χωρών-μελών που αξιολογήθηκαν με τα στοιχεία του έτους 1997 προκειμένου να αποτελέσουν το «πρώτο κύμα» των χωρών-μελών που δημιούργησαν την Ευρωζώνη το έτος 1999. Από την ιστοσελίδα της AMECO προκύπτει ότι και πολλές άλλες χώρες-μέλη εισήλθαν στην Ευρωζώνη με κρατικό έλλειμμα υψηλότερο του 3.1% του ΑΕΠ χωρίς να γίνεται στο γεγονός αυτό διαρκή αναφορά παρόλο που και αυτές παρουσιάζουν σήμερα προβλήματα όπως η Ελλάδα.
Η ευθύνη για αυτό που έγινε βαραίνει ασφαλώς την τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Βαραίνει όμως και την διοίκηση της Eurostat αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που υιοθέτησαν τα δημοσιονομικά στοιχεία που απέστειλε η τότε νέα ελληνική κυβέρνηση. Δεν κάλεσαν επίσημα ούτε την Ελληνική Κεντρική Τράπεζα ούτε την προηγούμενη κυβέρνηση να εκφέρουν τη γνώμη τους. Είναι μάλιστα εντελώς οξύμωρο αυτό που έγινε μετά, το 2006: Η Eurostat έκρινε ότι η ορθή μέθοδος καταγραφής των δαπανών αμυντικών εξοπλισμών ήταν αυτή της παραλαβής του υλικού, αυτή δηλαδή που ακολουθούσε η Ελλάδα πριν το 2004. Όμως, παρά την απόφαση αυτή, η Eurostat δεν προχώρησε στην αναδρομική διόρθωση των στοιχείων: Το 3.07% του ΑΕΠ κρατικό έλλειμμα για την Ελλάδα το 1999 διατηρήθηκε ενώ θα έπρεπε να προσαρμοσθεί στη νέα απόφαση. Η ασήμαντη 0.07% του ΑΕΠ απόκλιση από το όριο της Συνθήκης, που υιοθετήθηκε άκριτα από τα διοικητικά όργανα της Ευρωζώνης έγινε έτσι η αιτία να απαξιωθεί μια τιτάνια προσπάθεια οικονομικής προσαρμογής. Θυμίζουμε σχετικά ότι τελευταία αναπτύχθηκε και μια δυσφημιστική προσπάθεια σε βάρος της Ελλάδος με βάση ένα συνηθισμένο συναλλαγματικό swap που έγινε μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών και της τράπεζας Goldman Sachs το τέλος του 2001, από αυτά που κατά εκατοντάδες γίνονταν την περίοδο εκείνη από όλες τις χώρες-μέλη ως απλές πράξεις διαχείρισης του δημόσιου χρέους. Πάλι λέχθηκε πως η Ελλάδα μαγείρεψε τα στοιχεία για να μπει στην Ευρωζώνη: Ήταν ο νέος τίτλος εφημερίδων που και αυτός όμως υιοθετήθηκε από πολλούς πολιτικούς. Το γεγονός ότι το swap αυτό έγινε δύο ολόκληρα χρόνια μετά το έτος 1999 με τα οικονομικά στοιχεία του οποίου κρίθηκε η απόφαση για ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, και ένα ολόκληρο έτος μετά την απόφαση της ένταξης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Santa Maria da Feira, ουδόλως λαμβάνεται υπόψη!
Ο δεύτερος λόγος που αναφέρεται για να δικαιολογήσει τον ισχυρισμό ότι αποτέλεσε λάθος η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ είναι οι κρατικές σπατάλες και τα υπερβολικά ελλείμματά της.
Οι οικονομικές επιδόσεις της Ελλάδος μετά το 2003, ιδιαιτέρως του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 2000, δεν ακολούθησαν δυστυχώς αυτές των οκτώ ετών που προηγήθηκαν. Μετά το 2006 άρχισε να χάνεται από την τότε κυβέρνηση ο έλεγχος των κρατικών δαπανών και των εσόδων, με αποκορύφωμα τα έτη 2008 και 2009, όπου το κρατικό έλλειμμα εκτοξεύτηκε πάνω από 10% του ΑΕΠ. Η κατάρρευση της Lehman Brothers και η επανατιμολόγηση των χρηματοπιστωτικών κινδύνων από τις αγορές οδήγησε σε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της Ελλάδας που ήταν ο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης. Έτσι πυροδοτήθηκε η Ελληνική κρίση δημοσίου χρέους. Η μη έγκαιρη λήψη αυστηρών σταθεροποιητικών μέτρων από δυο διαδοχικές Ελληνικές κυβερνήσεις και οι δισταγμοί της Ευρωζώνης να παρέμβει οδήγησε την Ελλάδα εκτός αγορών και στη διάσωσή της, μετά από πολλούς δισταγμούς, από την Τρόικα ΔΝΤ ΕΕ, ΕΚΤ) υπό τον όρο της αυστηρής εφαρμογής μέτρων αποκατάστασης της δημοσιονομικής ισορροπίας και της ανταγωνιστικότητας.
Ήταν αποκλειστική αιτία γι’ αυτή την εξέλιξη οι υπαρκτές σπατάλες; Αιτία της κρίσης τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες περιφερειακές χώρες ήταν κυρίως η διαφορά επιπέδων ανάπτυξης μεταξύ Βορρά και Νότου, η μειωμένη ανταγωνιστικότητα των περιφερειακών χωρών και τα μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους και όχι τόσο η διαχειριστική ανικανότητα των διοικούντων της. Ο Νότος αγοράζει από το Βορρά βιομηχανικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και τεχνολογίας. Ο Βορράς αντίθετα αγοράζει από το Νότο πολύ λιγότερα αγαθά. Κατά μέσο όρο το διάστημα 2000-2007 το ετήσιο έλλειμμα του ισοζυγίου της Ελλάδος ήταν 8,4% και της Πορτογαλίας 9,4%, ενώ το πλεόνασμα της Γερμανίας ήταν 3,2% και της Ολλανδίας 5,4%. Για να καλύψουν το έλλειμμα αυτό οι περιφερειακές χώρες είναι υποχρεωμένες να δανείζονται όλο και περισσότερο. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του χρέους τους.
Η υστέρηση στη λειτουργία της κρατικής διοίκησης και στους θεσμούς έδωσε επίσης αφορμή στον ισχυρισμό, ότι η Ελλάδα αλλά ίσως και άλλες περιφερειακές χώρες δεν θα έπρεπε να είχαν γίνει μέλη της ΟΝΕ. Η ΟΝΕ δεν είναι όμως μια παρέα προηγμένων χωρών που έχουν κοινά συμφέροντα αντίθετα προς εκείνα των χωρών που υστερούν. Είναι ένα εξελικτικό στάδιο της Ένωσης, ώστε να διευκολυνθεί η οικονομική συνεργασία των μελών της, να δημιουργηθούν σχέσεις οι οποίες θα ενδυναμώνουν την κοινή προσπάθεια ανάπτυξης, να επιτευχθεί βαθμιαία σύγκλιση των οικονομιών και καλύτερη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρέχουν η κατάργηση των συνόρων και οι κοινές επιδιώξεις. Είναι κοινό σχέδιο προόδου. Οφείλει να εντάσσει λοιπόν στο σχεδιασμό τόσο τους πιο ισχυρούς με τις δυνατότητές τους όσο και τους πιο αδύνατους με τις αδυναμίες τους. Να λαμβάνει υπόψη του τις ανισότητες και να αποτιμά το γεγονός ότι οι αναπτυγμένες χώρες δεν επιβαρύνονται μόνο αλλά αποκομίζουν και σημαντικά κέρδη χάρη στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες τους και τις εξαγωγές τους.
Η εφαρμογή των μέτρων της Ευρωζώνης στην Ελλάδα από το Μάιο του 2010 έχει επιφέρει μερική βελτίωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων και της ανταγωνιστικότητας, έχει όμως συμβάλλει στη βαθιά και διαρκή ύφεση της οικονομίας, στην εκτόξευση του ποσοστού ανεργίας στο 20%, στη φτώχεια και την εξαθλίωση ενός τμήματος του ελληνικού πληθυσμού. Γι’ αυτό το αποτέλεσμα δεν ευθύνεται μόνο η Ελλάδα. Το μείγμα οικονομικής πολιτικής που επέβαλλε η πρώτη συμφωνία δανεισμού ήταν ακατάλληλο και επομένως οι επιδόσεις που αναμένονταν μη ρεαλιστικές, ακόμα από χώρες με πολύ ισχυρότερη οικονομία από την Ελλάδα. Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι ήταν όροι με στόχο να παραδειγματίσουν άλλες χώρες, τιμωρώντας την Ελλάδα. Η ύφεση την οποία αρχικά είχε προβλέψει το Δ.Ν.Τ. για την τετραετία 2009-2012 σε -7,5% υπολογίζεται τώρα να φτάσει σε -18% με αποτέλεσμα να αποτύχει και η επίτευξη των άλλων στόχων και να προκληθεί έντονη κοινωνική αναταραχή.
Η Ελλάδα ήταν η αφορμή της κρίσης της Ευρωζώνης, όχι όμως η αιτία της. Η αιτία βρίσκεται στο ότι η Ευρωζώνη είναι μια πλήρης νομισματική ένωση, αλλά μια ατελής οικονομική και δημοσιονομική ένωση χωρών-μελών με διαφορετικά διαρθρωτικά χαρακτηριστικά: Των ώριμων οικονομιών του Ευρωπαϊκού Βορρά και των λιγότερο ώριμων οικονομιών του Ευρωπαϊκού Νότου. Η τρέχουσα κρίση είναι κατά ένα μικρό μόνο ποσοστό κρίση δημοσίου χρέους, και αυτό αφορά κυρίως την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Κατά το υπόλοιπο είναι κρίση του ιδιωτικού τομέα και του τραπεζικού συστήματος αρκετών χωρών-μελών καθώς και κρίση ελέγχου και εποπτείας από τις δημοσιονομικές και νομισματικές αρχές της ευρωζώνης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη διαμορφώσει μια συνολική πολιτική οικονομικής διακυβέρνησης, ένα νέο τρόπο αντιμετώπισης των ανισοτήτων μεταξύ του αναπτυγμένου κεντρικού πυρήνα και της λιγότερο ανεπτυγμένης περιφέρειάς της. Δεν έχει ασχοληθεί με την προώθηση της ανάπτυξης. Αν αυτό δεν συμβεί τότε θα υπάρξουν και στο μέλλον νέες κρίσεις. Το fiscal compact, που κατά τις ηγεσίες της Ευρωζώνης θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα των οικονομιών τους δεν θα έχει αυτό το αποτέλεσμα χωρίς πρόσθετα μέτρα για την ανάπτυξη και τη σύγκλιση των οικονομικών επιπέδων όλων των κρατών. Και τελικά χωρίς επαρκή πρόοδο για την οικονομική ενοποίηση και πολιτική Ένωση. 

NAFTEMPORIKI.GR

Καθαρή θέα προς τον ουρανό : Από το 2014 αναμένεται να λειτουργήσει τηλεσκόπιο στον Όρλιακα Γρεβενών

Το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» στον Χελμό   (Φωτογραφία:  Αρχείο ΔΟΛ )
Τό μεγαλόπνοο όραμα του Γρεβενιώτη Καθηγητή Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Σικάγου Διδάκτορος κ. Θανάση Οικονόμου (γνωστού διεθνώς και ώς υπεύθυνου Προγράμματος Διερευνητικού Οχήματος πλανήτη APH - MARS Rover Program-γιά την ΝΑΣΑ) φαίνεται να έχει πάρει τον δρόμο του...άς ελπίσουμε να μην σκοντάψει σε κάποιο γραφειοκρατικό μιζο-εμπόδιο (όπως καί πάμπολα άλλα μεγαλόπνοα σχέδια σε αυτόν τον τόπο) καί να ολοκληρωθεί ώς προγραμματίζεται! Άλλοι μιλούν γιά ανάπτυξη καί άλλοι (από εκεί που δεν τους περιμένεις) την φέρνουν. Τα Γρεβενά εκσφενδονίζονται στο διεθνές αστρονομικό στερέωμα και οι επισκέψεις Επσιτημόνων Αστρονόμων καί Αστροφυσικών θα γίνουν μοχλός υγειούς ανάπτυξης του τόπου.
Τό ίδιο ισχύει, παρεπιπτώντως, καί σε ότι αφορά το Παλαιοντολογικό Μουσείο.
ΜΗΜ

Γρεβενά
Μία πεντακάθαρη και ανεμπόδιστη από την ανθρώπινη δραστηριότητα εικόνα του ουρανού και του διαστήματος θα έχουν οι επιστήμονες από το 2014 όταν εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το αστεροσκοπείο του Όρλιακα στα Γρεβενά.

Το τηλεσκόπιο με διάμετρο 1,40 μέτρα θα είναι προσβάσιμο και σε επιστήμονες από όλο τον κόσμο που θα συνδέονται με τον Όρλιακα, με τη βοήθεια υπολογιστών, «αγοράζοντας χρόνο» ερευνητικής παρατήρησης από τον φορέα που θα δημιουργήσουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ο δήμος Γρεβενών.

Εξάλλου, επιδίωξη των τοπικών Αρχών είναι να δημιουργηθούν περιφερειακά του αστεροσκοπείου και άλλες δομές που θα προσελκύσουν πολλούς ερευνητές και ερασιτέχνες αστρονόμους και θα τονώσουν την τουριστική κίνηση στη Δυτική Μακεδονία.

Στην περιοχή οι συνθήκες για την επιστημονική έρευνα είναι ιδανικές καθώς δεν υπάρχει καθόλου φωτορύπανση ενώ η ατμόσφαιρα είναι πεντακάθαρη και απαλλαγμένη από ρύπους.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του δημάρχου Γρεβενών Δημοσθένη Κουπτσίδη, εντός του Ιουλίου αναμένεται να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ το έργο κατασκευής του Εκπαιδευτικού Αστρονομικού Πάρκου του Όρλιακα. Αυτό σημαίνει ότι η δημοπράτησή του θα είναι εφικτή τον Σεπτέμβριο και η ανάδειξη του αναδόχου του τον ερχόμενο Οκτώβριο ή Νοέμβριο.

Η έναρξη των εργασιών τοποθετείται χρονικά στις αρχές του 2013 και ο χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσής τους το 2014.

Παρόμοιος είναι και ο προγραμματισμός για το Κέντρο Παλαιοντολογίας Μηλιάς που προβλέπεται να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ εντός του καλοκαιριού και να ολοκληρωθεί επίσης το 2014. Εκεί θα εκτίθενται όλα τα παλαιοντολογικά ευρήματα της περιοχής, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν οι μεγαλύτεροι χαυλιόδοντες στον κόσμο που έχουν μπει και στο βιβλίο Γκίνες.
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

«Το Αυτοκέφαλο της Σλαβο-‘Μακεδονικής’ Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι στο χέρι της Ελληνικής και της Σερβικής εκκλησίας»

Δευτέρα, 30 Απριλίου 2012

Αναρτήθηκε από mikres-ekdoseis |


Απρίλιος 30, 2012.

Μοναστήρι, Πελαγονία, ΠΓΔΜ

Το θέμα  της αυτοαποκαλούμενης  «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» των Σκοπίων για την αναγνώρισή της ως αυτοκέφαλης εκκλησίας, βρίσκεται στα χέρια της Ελληνικής και της Σερβικής Εκκλησίας.

Την παραπάνω διατύπωση έκανε ο Μητροπολίτης Πέτρος (Πρεσπών, Πελαγονίας, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας) και σύμφωνα με την άποψή του το θέμα είναι πολιτικό.

«Η αντιμετώπιση του ζητήματος της ονομασίας της χώρας μας από την Ελλάδα, αντανακλά την επίλυση του ζητήματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας του κράτους των Σκοπίων», δήλωσε ο Μητροπολίτης Πέτρος.

«Καθ’ όλη τη δεκαετία του ΄90 του εικοστού αιώνα το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν έτοιμο να επιλύσει το ζήτημά μας, αλλά όλη η διαδικασία αυτή αποκλείστηκε τόσο για το όνομα της Εκκλησίας μας όσο και για το όνομα της χώρας μας.
»Σε αυτό έχει δημιουργηθεί μια διαμάχη μεταξύ της  εκκλησίας μας και των εκκλησιών στην ελληνική περιφέρεια και ως ελληνική περιφέρεια εννοούμε εκείνη όπου ομιλείται η ελληνική γλώσσα όπως στις εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης,  της Αλεξάνδρειας,  της Κύπρου, επειδή έχουν την ίδια πολιτική στην αντιμετώπιση του ζητήματός μας γιατί πρόκειται για εκκλησίες που έχουν ελληνική ιθαγένεια.

» Ετσι γνωρίζουμε  ότι αν δεν υπήρχε η διαμάχη για το όνομα της χώρας και της εκκλησίας- σύμφωνα με δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη, το ζήτημα θα μπορούσε να επιλυθεί», δήλωσε ο Μητροπολίτης  Πέτρος.

Ο ίδιος τόνισε ότι το θέμα της «Αυτοκεφάλου» Εκκλησίας των Σκοπίων  που αυτοαποκαλείται «Μακεδονική Εκκλησία», παρατηρήθηκε στην δεκαετία του 1990, από τη σκοπιά της ενδεχόμενης συνομοσπονδίας της πρώην Γιουγκοσλαβίας (Σερβίας και Μαυροβουνίου) και των Σκοπίων, αλλά επειδή δεν οδήγησε σε συνομοσπονδία των τριών αυτών μερών το ζήτημα παρέμεινε άλυτο.

«Το θέμα αυτό δεν λύθηκε, αν και είχαμε υιοθετήσει κοινές θέσεις για αυτό από το 1992, σε συνεδρίαση των δύο Εκκλησιών για τη λατρεία και τους επισκόπους των δύο Εκκλησιών- (της Σερβίας και του Σλαβικού κράτους των Σκοπίων). Ήταν τότε η εποχή που είχε συζητηθεί η δημιουργία συνομοσπονδίας μεταξύ των Σκοπίων και της Γιουγκοσλαβίας, η σερβική πλευρά εγκατέλειψε τη θέση της και αποδέχθηκε τις δύο επιτροπές.  

Έτσι η σερβική πλευρά αποδέχθηκε τη θέση αυτή η Σερβική όμως Εκκλησία απέρριψε τη θέση (για το διαχωρισμό της Εκκλησίας) για λόγους πολιτικούς», δήλωσε ο Μητροπολίτης Πέτρος.
--
Агенция "Фокус"
http://www.echedoros-a.gr/2012/04/blog-post_2023.html

Η Μακεδονία κατά τον ΕΒΛΙΓΙΑ ΤΣΕΛΕΜΠΗ ( Evliya Çelebi)

Τετάρτη, 25 Απριλίου 2012


Πληθυσμός και Σύνθεση

Εβλιγιά Τσελεμπή

1611-1684
Του Βασίλη Δημητριάδη.

’Εξετάζοντας τά δημογραφικά στοιχεία που βρίσκουμε στην περιγραφή των πόλεων της Δυτικής Μακεδονίας πρέπει να έχουμε ύπόψη μας πρώτα απ’ όλα οτι ό Έβλιγια δεν είναι πολύ άκριβής στους αριθμούς που παραθέτει.

 Οί άριθμοί του δεν προέρχονται από μελέτη επισήμων στοιχείων, αλλά βασίζονται κυρίως στην προσωπική εκτίμηση του συγγραφέα.

’Ακόμη, οπως έχει παρατηρηθεί , οί άριθμοί που άναφέρει ό Έβλιγια είναι πολλές φορές έξογκωμένοι, οπως γενική είναι ή τάση για υπερβολή σέ όλο τό έργο του.

Επίσης έχω διαπιστώσει ότι ή προσεκτική σύγκριση των άριθμών πού παραδίδει ό Έβλιγια μας αποκαλύπτει και κάτι άλλο: τή συνήθειά του να άναφέρη κάθε τόσο ορισμένους αριθμούς, πάντα τούς ίδιους.

Οί πιο συνηθισμένοι από αυτούς είναι τό 7 και τά πολλαπλάσιά του (70, 77, 7.000, 70.000, 77.000, 700.000) τό 40, οί εκατοντάδες (100, 200, 500 κλπ.), οί χιλιάδες (1.000, 2.000, 3.000... 100.000) και ενας άκόμη άριθμός που ιδιάζει στον Έβλιγιά: τό 60 μέσα σέ άλλους αριθμούς (360, '1.060,2.060,10.060).
Τούς άριθμούς αύτούς τούς συναντούμε σέ όλο του τό έργο. 'Η συχνή επανάληψή τους δείχνει ότι πρόκειται για «συμβατικούς» άριθμούς, που δεν άνταποκρίνονται άκριβώς στά πράγματα. Παρακάτω άναφέρονται οί άριθμοί που δίνει ό Έβλιγιά, σημειώνω όμως προκαταβολικά ότι πρέπει να τούς θεωρούμε μόνον ενδεικτικούς μικρού ή μεγάλου πλήθους και οχι πραγματικούς .


Τέλος δέν πρέπει να ξεχνούμε ότι ό Έβλιγια ένδιαφέρεται κυρίως για τούς μουσουλμάνους κατοίκους των πόλεων που περιγράφει και τή ζωή τους.
 Γι’ αυτό και οί πληροφορίες για τούς χριστιανούς και τούς Εβραίους είναι τις πιο πολλές φορές έλλιπείς, άσήμαντες και άνακριβείς. 'Οπωσδήποτε τά στοιχεία αυτά μας δίνουν μιάν εικόνα, εστω και όχι πλήρη, της δημογραφίας της Μακεδονίας, όπως την είδε ό Έβλιγιά.

Για τά Σκόπια ό Έβλιγια δεν δίνει άριθμό κατοίκων.
Λέγει όμως ότι ή πόλη είχε εβδομήντα συνοικίες , χωρίς να άναφέρη καμίας τό όνομα , με 10.060 σπίτια και 120 τζαμιά, σέ 45 από τά όποια τελούνταν ή προσευχή κάθε Παρασκευή.

"Ολα αυτά μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε ότι τό μουσουλμανικό στοιχείο αποτελούσε σημαντικό μέρος του πληθυσμού των Σκοπιών.
 'Ο Έβλιγια όμως δέν δίνει καμιά πληροφορία σχετική με τον άριθμό των μουσουλμανικών συνοικιών ή τών μουσουλμάνων κατοίκων. Ελάχιστες είναι και οί πληροφορίες του για τούς μή μουσουλμάνους κατοίκους. από τήν άναγραφή μόνον τών έκκλησιών διαφόρων έθνοτήτων καταλαβαίνουμε πώς στά Σκόπια κατοικούσαν ’Αρμένιοι, "Ελληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι, «Λατίνοι» και Εβραίοι.

 Ποιοι ήταν όμως αύτοί οί «Λατίνοι»; Πιθανόν να πρόκειται για βλαχόφωνους- τό πρόβλημα έξετάζεται παρακάτω.
Για τον Περλεπέ μαθαίνουμε πώς είχε δέκα συνοικίες με χίλια σπίτια. Από τούς κατοίκους λίγοι ήταν οί Τούρκοι, όπως δείχνουν τά δυο τζαμιά που υπήρχαν.
Τό μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ό Έβλιγια λέγει ότι ήταν Βούλγαροι και Σέρβοι και ότι έπικρατούσε ή βουλγαρική γλώσσα.

Τό άλλο μεγάλο κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας, τό Μοναστήρι, είχε κατά τον Έβλιγια 21 συνοικίες με τρεις χιλιάδες σπίτια.

 Οί μουσουλμάνοι είχαν εβδομήντα τζαμιά, μικρά και μεγάλα, άριθμό τό δίχως άλλο ύπερβολικό. Πιο κοντά στην πραγματικότητα πρέπει να είναι ό αριθμός τών εννιά μεντρεσέδων, ούτε όμως αύτός είναι ενδεικτικός του αριθμού τών μουσουλμάνων της πόλης, άφού ξέρουμε ότι τό Μοναστήρι τήν έποχή εκείνη θεωρούνταν σημαντικό μορφωτικό κέντρο τών μουσουλμάνων και από πολλά γειτονικά μέρη θά συνέρρεαν έκεί όσοι νέοι έπιθυμούσαν να άποκτήσουν τή μόρφωση που θά τούς άνοιγε τό δρόμο για διάφορες ύπαλληλικές θέσεις.
Για τή σύνθεση του πληθυσμού δέν βρίσκουμε καμιάν άλλη πληροφορία στην περιγραφή του Μοναστηριού.

'Ο έπόμενος σταθμός του Έβλιγια είναι ή Φλώρινα.

Στις εξι συνοικίες της με τά πεντακόσια σπίτια της υπήρχαν, κατά τον Έβλιγιά, δεκαεπτά μουσουλμανικά ιερά.
 Τρεις όμως μόνο συνοικίες, ϊσως τις τουρκικές, ονομάζει ό συγγραφέας και δυο τζαμιά.
 Χριστιανοί και άλλοι, μή μουσουλμάνοι, κάτοικοι δέν άναφέρονται καθόλου. Ό Έβλιγια τούς άγνοεί έντελώς.

Δέν γίνεται όμως το ίδιο και με την Καστοριά.

 ’Αντίθετα, εδώ ό συγγραφέας αναφέρει ότι οί μουσουλμάνοι ήταν λίγοι και νωθροί.

 Οί κάτοικοι ήταν σχεδόν όλοι «θαυμάσιοι άπιστοι "Ελληνες».

 ’Από τις είκοσι συνοικίες της πόλης δεκαέξι ήταν ελληνικές, τρεις μουσουλμανικές και μια έβραϊκή.
 Συνολικά τά σπίτια της πόλης ήταν 2.500. Οί Έλληνες κάτοικοι εμεναν εξω από τό κάστρο και ήταν όλοι εύποροι γουναράδες.
 Είχαν έμπορικές σχέσεις με τήν Κωνσταντινούπολη, όπου εξυπηρετούσαν τούς βεζίρηδες, αλλά και με τή μακρινή Ρωσία, απ’ όπου έρχονταν τάματα για τις έκκλησίες της πόλης.

'Η περιοχή των καζάδων πρός τά νότια της Καστοριάς, δηλ. ή περιοχή της σημερινής Πτολεμαίδας, του Έγρί-Μπουτζάκ και του Σαρί-Γκιολ, ήταν κατάσπαρτη από χωριά ελληνικά και τουρκικά.


 Ό Έβλιγια βρίσκει Ελληνες να κατοικούν στο χωριό Λίτσιστα στην όχθη της λίμνης της Καστοριάς, στην Κλεισούρα, κι αυτή γεμάτη από γουναράδες, καθώς και στά χωριά Κουλγκάλ-Όμπασί, Σούλποβα, Χασάνκιοϊ και Ποκρεβνίκ, στους πρόποδες του όρους Μορίκι (Σουλού Χάν) . Τά Καϊλάρια, καθώς και τά γύρω τουρκοχώρια, κατοικούνταν από Γιουρούκους.
 "Ολοι υπηρετούσαν στον στρατό τού σουλτάνου ώς μεταφορείς πυροβόλων.
Εντύπωση εκανε στον συγγραφέα ό διαφορετικός τρόπος ζωής και ενδυμασίας τους.

 Στά Σέρβια υπήρχαν έξι μουσουλμανικές συνοικίες, οκτώ ελληνικές και μιά εβραϊκή.
 "Ολες μαζί είχαν 1.800 σπίτια. Ό Έβλιγια μάλιστα άναφέρει ότι οί "Ελληνες της πόλης ήταν οχι μόνο περισσότεροι, αλλά και ανώτεροι σέ πολλά από τούς μουσουλμάνους.

Τά Γενιτσά είχαν δεκαεπτά συνοικίες με 1.500 σπίτια (σ. 214 κ.έ.). Ή πόλη ήταν καθαρά τουρκική. Οί λίγοι χριστιανοί και Εβραίοι κάτοικοί της δεν άναφέρονται καθόλου από τον Έβλιγιά. Γνωρίζουμε ότι ή χριστιανική συνοικία βρισκόταν εξω από τήν πόλη και δέν είχε εκκλησία. Τό πολυάριθμο μουσουλμανικό στοιχείο δέν άνεχόταν τή ζωντανή εκδήλωση τού χριστιανικού πληθυσμού ώς τά τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας.

'Н ’Έδεσα με τις δώδεκα συνοικίες της ήταν κι αύτή γεμάτη από Τούρκους. ’Εννέα συνοικίες της ήταν μουσουλμανικές και τρεις ελληνικές . Εβραίοι, όπως δηλώνει ό συγγραφέας, δέν επιτρεπόταν να κατοικούν μέσα στην ’Έδεσα. 'Ο Έβλιγια λέγει πώς ή πόλη είχε 1.060 σπίτια, ό αριθμός όμως πρέπει να θεωρηθή συμβατικός.
Στην πόλη ή παρουσία των Ελλήνων ήταν αισθητή. Ό Έβλιγια μιλα για τις ομορφες Έλληνίδες, που πολλοί πρόκριτοι πήραν για γυναίκες τους, για τις καλογριές και τούς καλόγερους που ειδε να τριγυρνοϋν στην πόλη, για τούς χορούς τών Ελλήνων σέ ορισμένη τοποθεσία.

Καθαρά κωμόπολη «άπιστων» ήταν ή Νάουσα.

 Τήν κατοικούσαν κυρίους Ελληνες, που ήταν περίφημοι έμποροι.
Μή βρίσκοντας τίποτε μουσουλμανικό στην πόλη για να περιγράψη ό Έβλιγια δέν έμεινε καθόλου, αλλά προχώρησε στή γειτονική Βέροια' ήταν μιά πυκνοκατοικημένη πόλη με τέσσερεις χιλιάδες σπίτια.

Δεκαέξι συνοικίες της ήταν μουσουλμανικές και δεκαπέντε χριστιανικές .
 Σ’ αυτές κατοικούσαν Ελληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι, και «Λατίνοι», δηλ. βλαχόφωνοι. 'Υπήρχαν και δύο συνοικίες εβραϊκές.

Πρέπει επίσης να αναφέρουμε και τούς μαύρους δούλους της πόλης, που ό άριθμός τους ήταν, όπως φαίνεται, σημαντικός . Οί δοΰλοι αύτοί είχαν ιδιαίτερο άρχοντα, στον όποιο όφείλεται πιθανόν και ή ονομασία μιας συνοικίας της πόλης («του Άράπη»).
 Ό Έβλιγια δέν δίνει καμιά ιδιαίτερη πληροφορία για τούς "Ελληνες κατοίκους της πόλης. Οΰτε κάν αναφέρει τις πολλές έκκλησίες που υπήρχαν στις χριστιανικές συνοικίες και που ή παράδοση τις άνεβάζει σέ 72.


Μπαίνοντας τό 1670 στή Βόρειο Μακεδονία από τό Έλμπασάν ό Έβλιγια βρήκε χωριά άλβανικά, ελληνικά και βουλγαρικά.
Για τή Στρούγκα μαθαίνουμε πώς ήταν μιά μικρή κωμόπολη με τρεις συνοικίες .

 Οί πιο πολλοί κάτοικοί της ήταν 'Έλληνες και Βούλγαροι.

Άλλη πληροφορία για τον άριθμό και τή σύνθεση τών κατοίκων δέν βρίσκουμε.

Στην Αχρίδα, έδρα σαντζάκ μπέη και από παλαιά μεγάλο θρησκευτικό κέντρο τών χριστιανών, έντονη ήταν ή παρουσία και τών δύο στοιχείων.
Στο κάστρο της κατοικούσαν άποκλειστικά χριστιανοί. Είχε 160 σπίτια, ύπήρχαν όμως άκόμη εξι μοναστήρια με 40-50 μοναχούς τό καθένα.
 Έκτος από τό μισοερειπωμένο σεράι του πασά, τό τζαμί της Άγια-Σοφιάς, που και αυτό κατέρρεε σιγά - σιγά, τό τζαμί του Όχρή-Ζαντέ, που είχε χτιστεί τήν εποχή του Βαγιαζίτ Β' (1481- 1512), και ενα μικρό άκόμη τέμενος, δέν ύπήρχαν άλλα ϊχνη της παρουσίας τών Τούρκων στο κάστρο.

 'Ο Έβλιγια μάλιστα λέγει ότι στην Άγια Σοφία, που εϊχε μετατραπή σέ τζαμί όταν ό Μουράτ Β' πήρε τήν πόλη, δέν σύχναζαν οί μουσουλμάνοι , πολλές φορές όμως οί χριστιανοί τή χρησιμοποιούσαν δωροδοκώντας τούς φύλακές της.
'Η κυρίως πόλη ειχε δεκαεπτά συνοικίες. Στις δέκα κατοικούσαν μουσουλμάνοι και στις άλλες επτά "Ελληνες, Βούλγαροι και βλαχόφωνοι.

 Τά σπίτια της ήταν 10-15 χιλιάδες, δηλαδή ή πόλη πρέπει να είχε κατά τον Έβλιγια 50 ως 75 χιλιάδες κατοίκους, άριθμός που επίσης πρέπει να θεωρηθή υπερβολικός.
 Είναι αδύνατο τήν εποχή εκείνη ή ’Αχρίδα να είχε τόσο μεγάλο πληθυσμό. Άλλωστε, τά άλλα στοιχεία που παραδίδει ό Έβλιγια δεν συμβιβάζονται με τον άριθμό τών κατοίκων:
Η ’Αχρίδα είχε 150 καταστήματα όλα κι όλα, μόνο δύο μεντρεσέδες κι έπτά σχολεία για μικρά παιδιά, τρία χάνια και δύο λουτρά.
 Αύτοί κι οί άλλοι άριθμοί που δίνει ό Έβλιγια για τά άλλα κτήρια κοινής ώφελείας στην πόλη δείχνουν οτι ό πληθυσμός της πρέπει να ήταν πολύ μικρότερος.
Τον χριστιανικό πληθυσμό της πόλης, όπως άναφέραμε πιο πάνω, τον άποτελούσαν κατά τον Έβλιγια "Ελληνες, Βούλγαροι και «Λατίνοι», δηλ. βλαχόφωνοι.
Έκτος από τις πληροφορίες που παραθέτει ο συγγραφέας για τούς χριστιανούς που κατοικούσαν στο κάστρο, δεν βρίσκουμε άλλες γι’ αύτούς που έμεναν στην πόλη. Ή επίδρασή τους όμως στους μουσουλμάνους κατοίκους της πόλης φαίνεται από τό γεγονός ότι και οί Τούρκοι ακόμη μιλούσαν βουλγαρικά και έλληνικά.
Στους κατοίκους ήταν άγνωστη ή άλβανική γλώσσα .

Ή Ρέσνα ήταν μιά μικρή κωμόπολη με δύο συνοικίες, μιά μουσουλμανική και μιά χριστιανική. Πενιχρές είναι και οί πληροφορίες για τούς κατοίκους τού Πόγραδετς.
Φαίνεται πώς και οί τέσσερεις συνοικίες της κωμόπολης ήταν μουσουλμανικές, γιατί τέσσερα ήταν και τά τζαμιά της . Χριστιανοί κάτοικοι δεν άναφέρεται άν υπήρχαν.

Ενδιαφέρουσα είναι ή πληροφορία τοΰ Έβλιγια ότι ή κοντινή Στάροβα, που από τις τέσσερεις συνοικίες της με τετρακόσια σπίτια οί δύο ήταν μουσουλμανικές και οί δύο χριστιανικές, αποτελούσε κέντρο παιδομαζώματος.

Ο Έβλιγια άναφέρει εδώ τον κανουνναμε που είχε έκδοθή τήν έποχή τοΰ σουλτάνου Σουλεϊμάν Α' σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής του παιδομαζώματος και μας άφήνει να έννοήσουμε ότι τό παιδομάζωμα βρισκόταν σέ εφαρμογή τήν εποχή που έπισκέφθηκε τήν πόλη .

 Ένώ όμως στην αρχή της περιγραφής λέγει ότι όλοι οί κάτοικοι της περιοχής είναι Βούλγαροι, παρακάτω μιλώντας για τό παιδομάζωμα σημειώνει ότι στρατολογούνταν από έκεί έκατοντάδες παιδιά Βουλγάρων και Ελλήνων.

Στην περιοχή, επομένως, κατοικούσαν και Ελληνες.

Καμιά πληροφορία δεν βρίσκουμε για τούς κατοίκους της περιοχής της Πρέσπας. Τουρκόπολη φαίνεται να ήταν και τό Ράντοβιτς με πέντε μουσουλμανικές συνοικίες.
 Βούλγαροι ήταν κυρίως οί κάτοικοι της περιοχής του Τίκβες, που είχε τέσσερεις συνοικίες μουσουλμανικές και δύο χριστιανικές .

 Στο Βαλάντοβο έπίσης κυριαρχοΰσαν οί Βούλγαροι, ένώ οί μουσουλμάνοι ήταν λίγοι.
 'Ο Έβλιγια επαινεί έδώ τήν καθαριότητα τών κατοίκων και περιγράφει τήν ενδυμασία τών άνδρών και τών γυναικών.

Σημαντικό κέντρο άποτελούσε ή Στρώμνιτσα με δεκατέσσερεις συνοικίες, από τις όποιες τρεις ήταν χριστιανικές και μια εβραϊκή, με 2.040 σπίτια συνολικά.
 Στο κάστρο της κατοικούσαν Βούλγαροι άρματολοί, ποιάς εθνικότητας όμως ήταν οί κάτοικοι της πόλης ό Έβλιγια δέν άναφέρει. Γράφει μόνον ότι οί Τούρκοι κάτοικοι ήταν Γιουροϋκοι της φυλής των Όγούζων.
Τό Πετρίτσι περιγράφεται ώς μιά μικρή φτωχή κωμόπολη με μιά συνοικία μουσουλμανική και μιά χριστιανική με 240 σπίτια.
 Καμιά πληροφορία για τούς κατοίκους του Μελένικου και τον άριθμό τους δέν βρίσκουμε στον Έβλιγιά, έκτος από τό ότι άνάμεσα στους προύχοντες της πόλης ύπήρχαν και Γιουροϋκοι, που πρέπει να άποτελοΰσαν τό κυριότερο μέρος τοΰ μουσουλμανικού πληθυσμού.

Για τή Βέτρινα (Νέο Πετρίτσι) ό Έβλιγια άναφέρει πώς ειχε πέντε συνοικίες Βουλγάρων, Ελλήνων και Σέρβων, άφήνοντας άσυμπλήρωτο τον άριθμό των μουσουλμανικών συνοικιών. Για τούς κατοίκους και τά κτήρια της πόλης δέν άναφέρει τίποτε.

Με βάση λοιπόν τά στοιχεία που παραδίδει ό Έβλιγια μπορούμε να πούμε ότι ό πληθυσμός σε όλες τις πόλεις της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας τήν έποχή που τις έπισκέπτεται ό συγγραφέας του Seyahatname, δηλαδή στά μέσα του 17ου αιώνα, ήταν μικρός.

 Σέ μερικές από αύτές, όπως στά Σκόπια, στά Γενιτσά, στην ’Έδεσα, στή Ρέσνα, καθώς και στην περιοχή γύρω από τή λίμνη του Σαρί-Γκιόλ, τό μουσουλμανικό στοιχείο υπερτερούσε σέ άλλες, όπως ή Καστοριά, ή Νάουσα, τά Σέρβια, ό Περλεπές, ή Στρούγκα, τό Βαλάντοβο και τό Τίκβες, έπικρατέστερο ήταν τό χριστιανικό.

 Στις άλλες πόλεις, όπως στο Μοναστήρι, στή Βέροια και στην ’Αχρίδα, για να άναφέρουμε τις σπουδαιότερες, ό πληθυσμός φαίνεται πώς ήταν λίγο πολύ μοιρασμένος άνάμεσα στά δύο στοιχεία.

Για τή σύνθεση του χριστιανικού πληθυσμού έχουμε να παρατηρήσουμε με βάση τά στοιχεία του Έβλιγια ότι τά Σέρβια, ή ’Έδεσα, ή Νάουσα, ή Καστοριά και μερικά χωριά νότια από αύτή κατοικούνταν άποκλειστικά από 'Έλληνες. 

Καθαρά βουλγαρικός ήταν ό πληθυσμός στο Τίκβες και τό Βαλάντοβο. 

Έλληνες και Βούλγαροι κατοικούσαν στά Σκόπια, τή Βέροια, τή Στρούγκα, τήν Αχρίδα, τή Στάροβα και τή Βέτρινα.

Σέρβικός πληθυσμός σημειώνεται στά Σκόπια, τον Περλεπέ, τή Βέροια και τή Βέτρινα.

Σημειώνεται έπίσης ή παρουσία «Λατίνων», δηλ. βλαχοφώνων, στά Σκόπια, στή Βέροια και στην ’Αχρίδα.
Εβραίοι κατοικούσαν έπίσης στή Βέροια και στά Σκόπια. 'Η σύνθεση του χριστιανικού πληθυσμού στις άλλες πόλεις δέν διευκρινίζεται.

Παρατηρούμε έπομένως ότι νότια από τά σημερινα σύνορα της Ελλάδος  παρουσία βουλγαρικού και σέρβικου πληθυσμού σημειώνεται από τον Έβλιγια μόνο στή Βέροια.

 ’Αντίθετα έντονη ήταν ή παρουσία του έλληνικοΰ στοιχείου σέ πόλεις που βρίσκονται εξω από τά σημερινα σύνορα (Στρούγκα, ’Αχρίδα, Στάροβα) και έφτανε ώς τά Σκόπια.

ΟΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΒΛΙΓΙΑ

’Ανάμεσα στις άλλες πληροφορίες που δίνει ό Έβλιγια για τούς κατοίκους τών πόλεων που επισκέπτεται είναι και οί παρατηρήσεις του για τή γλώσσα, ή τό ιδίωμα που μιλούν.

 'Όταν πρόκειται για ξένη γλώσσα και όχι για τήν τουρκική, σημειώνει συνήθως μερικές λέξεις με τή σημασία τους στά τουρκικά.

Τέτοια περίπτωση στις πόλεις που έξετάζουμε έχουμε μόνο μιά: Στή Βέροια άναφέρει τήν ύπαρξη πολλών μαύρων δούλων αύτοί είχαν μάλιστα και δικό τους μπέη, ό όποιος ήταν ό μόνος που είχε τό δικαίωμα να τούς τιμωρεί, όταν έπεφταν σέ κάποιο παράπτωμα.
Τούς δούλους αυτούς ό Έβλιγια τούς άποκαλεί Αίθίοπες (Zengi) και άναφέρει μερικές λέξεις που τις χαρακτηρίζει ώς «αραβικά ονόματα», χωρίς να σημειώνη τί σημαίνουν. Δέν μπόρεσα να εξακριβώσω σέ ποιά γλώσσα άνήκουν οί λέξεις αύτές.

Οί υπόλοιπες γλωσσικές παρατηρήσεις του Έβλιγια για τον χώρο της Μακεδονίας άναφέρονται στά ιδιώματα που μιλούσαν οί Τούρκοι διαφόρων περιοχών.
 Συγκεκριμένα σημειώνει φράσεις που άκουσε από τούς Τούρκους κατοίκους τών Σκοπιών , της Καστοριάς, τών Σερβίων, τών Γενιτσών και της Έδεσας. 'Υπάρχει άκόμη μιά σημείωση για τό ιδίωμα τών Τσιτάκ Γιουρούκων, που κατοικούσαν στον καζά Τσαρσαμπά - Παζαρί της περιοχής τών Σερβίων, μένει όμως άσυμπλήρωτο τό σημείο όπου θά έγραφε ό Έβλιγια μερικές λέξεις από τό ιδίωμά τους.

Για τούς κατοίκους της ’Αχρίδας άρκείται να άναφέρη ότι μιλούσαν όλοι βουλγαρικά (bulgarca) και έλληνικά (rumca), δέν γνώριζαν καθόλου άλβανικά (arnavudca) και ήξεραν άπταιστα τήν τουρκική γλώσσα (lisan-i tiirki).

Οί κάτοικοι όλων τών πόλεων που άναφέρονται παραπάνω μιλούσαν κατά τον Έβλιγια τήν τουρκική γλώσσα σύμφωνα με τό ιδίωμα του Rum (τό ιδίωμα τών κατοίκων τών Σκοπιών βρισκόταν «άνάμεσα στή γλώσσα του Rum και τήν άλβανική»).

Τί εννοεί όμως ό Έβλιγια ώς «γλώσσα» ή «ιδίωμα» του «Rum»;
 και πρώτα-πρώτα τί σημαίνει «Rum»;

Ό Έβλιγια δέν δίνει πάντα στον όρο αύτόν τό ίδιο περιεχόμενο. Πολλές φορές χαρακτηρίζει ώς Rum ή Urum τούς "Ελληνες συγχρόνους του ή της έποχής πρίν από τήν τουρκική κατάκτηση1.

 Τούς αρχαίους Έλληνες τούς ονομάζει άλλοτε Yunanian (πλ. του Yunan)2 κι άλλοτε Rum3, πότε πότε όμως φαίνεται να τούς ταυτίζη με τούς νεώτερους4.

'Ο δρος Rum χρησιμοποιείται επίσης από τον Έβλιγια για να δηλώση τήν οθωμανική αυτοκρατορία5 και κυρίως τις χώρες της αύτοκρατορίας, που άνήκαν παλαιότερα στή βυζαντινή αυτοκρατορία6.

Στις περιπτώσεις αύτές συνήθως άναφέρεται μαζί με τήν ’Αραβία και τήν Περσία, καθώς και με άλλες χώρες.

 Τήν έκφραση «χώρα του Rum» (Rum diyari ή diyar-i Rum) τή χρησιμοποιεί επίσης ό Έβλιγια όταν θέλη να έξάρη κάτι που είναι περίφημο ή δέν βρίσκεται όμοιό του σέ όλες αυτές τις χώρες.

Δέν νομίζω όμως ότι ό όρος «γλώσσα του Rum» μπορεί να σημαίνει τήν τουρκική γλώσσα που μιλούσαν οί Τούρκοι τών οθωμανικών χωρών που άνήκαν πριν στή βυζαντινή αυτοκρατορία.

 Ό Έβλιγια θέλει άκριβώς να δείξη ότι ή γλώσσα τών Τούρκων μερικών πόλεων ήταν κάπως διαφορετική από τή συνηθισμένη τουρκική γι’ αυτό και παραθέτει λίγες λέξεις, που προφέρονταν κάπως διαφορετικά.
 Τις διαφορές αύτές τις άποδίδει στην επίδραση της ελληνικής γλώσσας ή του τρόπου με τον όποιο μιλούσαν τήν τουρκική οί 'Έλληνες (Rum) ή οί έξισλαμισμένοι κάτοικοι τών πόλεων εκείνων.
 ’Έτσι παρατηρεί ότι οί Τσιτάκ Γιουρούκοι μιλούσαν ένα ιδιαίτερο ιδίωμα «με τό να ερχωνται σέ σχέση και άνάμιξη με τούς άπιστους Βουλγάρους και 'Έλληνες (Urum)» .
Τήν ίδια επίδραση της ελληνικής γλώσσας παρατηρεί ό Έβλιγια και στά ιδιώματα τών Τούρκων τών Σκοπίων, της Καστοριάς, τών Σερβίων, τών Γενιτσών και της Έδεσας.


...........................................................................


Υποσημειώσεις:

1. 'Ως Rum χαρακτηρίζονται οί Ελληνες της εποχής πρίν από τήν τουρκική κατάκτηση στην Καστοριά , στά Σερβία , στά Γενιτσά, στήν’Έδεσα, στή Βέροια , στήν Αχρίδα  και στή Στρώμνιτσα. Οί μετά τήν τουρκική κατάκτηση και σύγχρονοι του Έβλιγια Έλληνες ονομάζονται πάντοτε Rum: π.χ. στά Σκόπια , στην Καστοριά , στά Σέρβια , στην Έδεσα και σέ πολλά άλλα μέρη ή Urum, οπως στή Λίτσιστα, στά χωριά γύρω από τήν Καστοριά, στή Βέροια.
 Ό όρος δηλώνει άποκλειστικά τούς Έλληνες και όχι άλλες έθνότητες• αυτό φαίνεται καθαρά στά σημεία, όπου μαζί με τούς Rum άναφέρονται και Βούλγαροι, Σέρβοι, ’Αλβανοί και άλλοι, όπως στά Σκόπια, στην Έδεσα , στή Βέροια και άλλου.

2. Σ. ‘199-200: 'Ο Πλάτων, από τούς παλαιούς σοφούς τών Ελλήνων (Yunanian).: στή γλώσσα τών Ελλήνων (Yunan). : του Έλληνα ’Αλεξάνδρου (Iskender-i Yunan).  οί Έλληνες (Yunanian) (του ’Αλεξάνδρου).

3. Σ. 329: Ό Ayantaca, διδάσκαλος του Έλληνα (Yunan) ’Αλεξάνδρου, χάραξε σέ επιγραφή τρεις σειρές ελληνικά (Rumca) και τρεις τουρκικά (Tiirkge). Ο ’Αλέξανδρος είναι γιος του Έλληνα (Yunan) φιλοσόφου Φιλίππου (Filikos) και κυρίαρχου της Καβάλας • στά Γεννιτσά όμως ύπήρχαν δύο κάστρα χτισμένα από δύο Ελληνες (Rum) βασιλιάδες της γενιάς τοΰ Φιλίππου. Ό Γιανεβάν ή Γενουβάν, αδελφός του Γιάγκο, γιου του Madian (ό Tango έχτισε τήν Κωνσταντινούπολη) , θεωρείται ώς «ό τέλειος διδάσκαλος της έλληνικής (Yunan) ιστορίας» .


4. Τήν Καστοριά τήν έχτισε ο Ελληνας (Yunan) Φίλιππος, τήν πήραν όμως οί Τούρκοι από τά χέρια τών Rum. Τά Σέρβια τά έχτισε ό Πλάτων, ό σοφός τών Ελλήνων (Yunanian), τά πήραν όμως οί Τούρκοι από τά χέρια τών Rum .

5. στην τουρκική γλώσσα ή λέξη Rum δηλώνει συνήθως, έκτος από τούς Έλληνες, και τή Μ. ’Ασία. Στόν Έβλιγια όμως βρίσκουμε φράσεις, που μας ύποχρεώνουν να δώσουμε στον δρο ευρύτερη έννοια. Μιλώντας π.χ. για τον καπνό τών Γενιτσών ό Έβλιγια γράφει ότι ήταν περίφημος «στό Rum, τήν ’Αραβία και τήν Περσία» . ’Αλλου  λέγει ότι τά συμπόσια που γίνονταν στην ’Αχρίδα και οί κομπόστες της ήταν περίφημα «στις χώρες τοΰ Rum» («Rum diyarinda»). Περίφημες άκόμη στή χώρα τοΰ Rum ήταν, άνάμεσα σέ άλλες, οί θερινές βοσκές της Ρίλας, τοΰ Δεσπότη (Ροδόπης) και τών Σερρών .
 Είναι, νομίζω, φανερό στις παραπάνω περιπτώσεις ότι δεν μπορει ό Έβλιγια να έννοή τή Μ. ’Ασία, αλλά τις οθωμανικές χώρες γενικά περικλείοντας και τόν βαλκανικό χώρο. με τήν έννοια αύτή χρησιμοποιείται ή λέξη Rum και στην περσική γλώσσα (βλ. F. Steingass, A Comprehensive Persian - English Dictionary, London 1892, σ. 596 «Rum: ... Greece, Rome, the Roman Empire: Roumelia, Turkey; Biladi Rum: the cities, kingdoms or empires of Greece, or of Europe in general».)

6. Στό συμπέρασμα αυτό καταλήγουν και άλλοι έρευνητές' βλ. σχετικά D. Georgacas, The Names for the Asia Minor Peninsula, Heidelberg 1971, σ. 76-77

http://yaunatakabara.blogspot.com/2012/04/evliya-celebi.html?spref=fb

Ο Μάρκος Μπόλαρης στις Επιλογές


Μακεδόνες: Έλληνες ή Βούλγαροι; Σέρρες : Η ελληνική και η βουλγάρικη εκπαίδευση στις αρχές του αιώνα.

Δευτέρα, 30 Απριλίου 2012


Σε πείσμα μερικών ανιστόρητων  που ισχυρίζονται ότι σήμερα οι Μακεδόνες δεν είναι ούτε Έλληνες ούτε Βούλγαροι αλλά σκέτο Μακεδόνες και μάλιστα καταπιεσμένοι ( γλώσσα, τραγουδοχοροί κλπ) θα προσπαθήσω με την ανάρτηση αυτή να δείξω ιστορικά στοιχεία ότι από τις αρχές του αιώνα στην Μακεδονία υπήρχε, μετά το βουλγαρικό σχίσμα, αντιπαλότητα μεταξύ των ντόπιων Μακεδόνων για την εθνική τους ταυτότητα.


 Η αντιπαλότητα ξεκινά από την εκκλησιαστική παράδοση  και φτάνει σε ακραίες μορφές από μέρους της εξαρχίας, με παράνομες διεκδικήσεις εκκλησιών, δολοφονίες ιερέων και προκρίτων πολύ πριν την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα.


Αντιπαλότητα υπήρχε και στην εκπαίδευση.


Θα πάρω ως παράδειγμα τις Σέρρες.

Το ότι οι ντόπιοι Μακεδόνες, ειδικά με την συμμετοχή τους έπαιξαν ενεργό ρόλο στην εθνεγερσία δεν χωρεί αμφιβολία.

 Ο Εμμανουήλ Παππάς και όσοι Μακεδόνες πολέμησαν για την παλιγγενεσία ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ. 


ΑΥΤΟΙ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥΣ.

Το ότι από το 1622 υπήρχαν ΕΛΛΗΝΙΚΑ σχολεία στις Σέρρες δηλώνει και σφραγίζει την ελληνική ταυτότητά των προγόνων μας. 

Το βασικότερο στοιχείο όμως ήταν και είναι Η ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ και η αφοσίωση μέχρι θανάτου στο Πατριαρχείο. 

Η ανάρτηση αυτή έχει δύο σκέλη.

Το ένα είναι από απόσπασμα από την ημερίδα για την ελληνική εκπαίδευση ανά τους αιώνες στις Σέρρες, 
το δε δεύτερο είναι δάνειο του φιλοβουλγαρικού blog http://illustrationbelomore.blogspot.com/.

Οι Μακεδόνες που είχαν ελληνική συνείδηση και πίστη στις μακεδονικές παραδόσεις πήγαιναν σε ελληνικά σχολεία και αργότερα σπούδαζαν σε πανεπιστήμια της Αθήνας ή εκτός Ελλάδας , οι δε μακεδόνες που ασπάστηκαν την ξενόφερτη βουλγάρικη εξαρχία έγιναν ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ.

ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ "ΕΘΝΙΚΑ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ". 

Η ΕΛΛΗΝΑΣ Η ΒΟΥΛΓΑΡΟΣ.

Ας προβληματιστούν και ας αναρωτηθούν οι "χλιαροί" Μακεδόνες που ανήκαν οι πρόγονοί τους, και αν το "βουλγάρικο παιδαγωγικό σχολείο Σερρών" το ονομάσουμε αλλιώς γιατί σήμερα δεν βολεύει.....

Κανείς δεν μπορεί εκ των υστέρων να ισχυρίζεται για τους προαπελθόντας τι εθνική συνείδηση είχαν. Κάποιοι διάλεξαν  τότε την βουλγαρική. Η μεγάλη πλειοψηφία όμως των Μακεδόνων και δη των Σερραίων παρέμειναν στις παραδόσεις τους. Ήταν και είναι μακεδονικές, ήταν και είναι Έλληνες...

Θα σας παρακαλούσα να μπείτε στο κόπο  να διαβάσετε την ανάρτηση του illustrationbelomore και να δείτε ποιοι ήταν οι δάσκαλοι και ποιοι απόφοιτοι του βουλγάρικου παιδαγωγικού σχολείου Σερρών, που εκπαίδευε υποτίθεται Βούλγαρους δασκάλους. 

ΟΛΟΙ μέλη της ΕΜΕΟ, ΒΜΡΟ, VMRO. Τα λόγια περιττεύουν...


Μέρος πρώτο


Η ελληνική εκπαίδευση στις Σέρρες.
http://www.serrelib.gr/pdf/pentapoli.pdf


Η εκπαίδευση στην πόλη των Σερρών, έχει άμεση σχέση με την γενικότερη εκπαιδευτική κατάσταση που υπήρχε στον χώρο της υπόδουλης τότε Μακεδονίας.


Η εκπαιδευτική ανάπτυξη και το εμπορικό ενδιαφέρον των Σερρών, το οποίο έχει άμεση σχέση με την οικονομική άνθηση και τη γεωγραφική θέση  μαρτυρείται σε αρκετά κείμενα της εποχής.

 Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουμε της κ. Αγγέλου – Βλάχου η οποία αναφέρει στη μελέτη της για την παιδεία στις Σέρρες, «……..Αι Σέρραι…….υπήρξαν όμως και πόλις αξία ιδιαιτέρας προσοχής και δια την σπουδαίαν εκπαιδευτικήν κίνησιν  την οποίαν ανέπτυξαν οι κάτοικοι της….»

Μας πληροφορεί  επίσης, ότι από το γεγονός αυτό, σπουδαίοι ερευνητές της εποχής όπως ο καθηγητής Gustav Weigand, που δεν διακρίνονταν και για τα αισθήματα αγάπης τους προς την Ελλάδα, θεωρού-
σαν  ότι

 « …Αι Σέρραι… έχουν παίξει δια τον Ελληνισμόν τον αυτόν ρόλον τον οποίον έπαιξε η Αχρίς δια τον Βουλγαρισμόν, ως πολιτικόν και εθνικόν εκκλησιαστικόν κέντρον».   

Η πρώτη γραπτή αναφορά, η οποία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχουμε εκπαίδευση στις Σέρρες, είναι για τον ιερέα  Παπασυναδινό  το 1610, ο οποίος γεννημένος το 1600 διδάσκεται τα «κοινά γράμματα», όπως μας πληροφορεί ο ίδιος στο χωριό Καλά Δένδρα, συνέχισε στη σχολή των Σερρών και στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου.

Η χρονολογία του 1622 είναι ορόσημο, γιατί εκείνη την χρονιά ο Παπασυναδινός χειροτονείται ιερέας της μητρόπολης Σερρών «γινώσκων ήδη καλώς την γλώσσαν»
 και συνεπώς πιο πριν από αυτή την ημερομηνία μπορούμε να θεωρούμε ότι υφίσταται σχολείο στις Σέρρες με βάση γραπτές μαρτυρίες.

Αναφέρεται ξανά η σχολή  το 1645 σε κώδικα της μονής Τιμίου Προδρόμου, το 1722 σε χρυσόβουλο του τότε ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Νικολάου Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου,  το 1735 σε πρακτικό του κώδικα της Ιερής μονής Προδρόμου, από όπου πληροφορούμαστε ότι η σχολή λειτουργούσε κανονικά από το 1753 μέχρι το 1789 και ήταν κλειστή σε ένα ενδιάμεσο διάστημα από το 1780 μέχρι το 1785 με βάση τον ίδιο κώδικα.
   
Η Αλληλοδιδακτική Σχολή Σερρών ήταν μόνιμα εγκατεστημένη σε οίκημα που στην συνέχεια υπήρξε κατοικία του Εμμανουήλ Παπά και μετέπειτα στεγάστηκε το ελληνικό Προξενείο.

 Το 1835 κτίστηκε με την φροντίδα του μητροπολίτη Γρηγορίου και του δασκάλου Παπαρίζου καινούριο κτίριο, στο οποίο συνέχισε την λειτουργία της χωρίς προβλήματα, ενώ στα 1868 είχε 5 δασκάλους. 
Είναι γνωστή επίσης η Αστική Σχολή, η οποία καταστράφηκε το 1849 από πυρκαγιά και αργότερα το 1913 από εμπρησμό των Βουλγάρων.

Το 1858 ιδρύεται  Παρθεναγωγείο από τον Θ. Δούμπα στο οποίο διδάσκουν σημαντικοί δάσκαλοι και αναβαθμίζεται σε Γυμνάσιο μετά από επιτυχή λειτουργία για ένα μεγάλο διάστημα.

 Από το 1868 λειτουργούσε με ιδιαίτερο σύστημα Νηπιαγωγείο, το οποίο ήταν διτάξιο, μικτό, μια καινοτομία που πρωτοεφαρμόστηκε στις Σέρρες, όπως μας πληροφορεί ο Γ. Καφταντζής, χωρίς να μας δίνει περαιτέρω στοιχεία και πηγές Με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Δέλλιο το 1880, αναδιοργανώνονται τελείως τα μέχρι τότε εκπαιδευτικά ιδρύματα.

 Καθιερώνεται ο εξατάξιος κύκλος μαθημάτων στις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης, το ημιΓυμνάσιο γίνεται Γυμνάσιο και αναγνωρίζεται ως ισότιμο με τα γυμνάσια του ελεύθερου κράτους το 1884, ιδρύεται μονοτάξιο Διδασκαλείο για την εκπαίδευση των δασκάλων και Ανώτερο Παρθεναγωγείο, η κεντρική Δημοτική Σχολή προάγεται σε εξατάξια Αστική Σχολή και ιδρύεται κεντρικό Νηπιαγωγείο.

 Σε προικοσύμφωνο του 1870 βεβαιώνεται, ότι εισπράττονται δικαιώματα για την Σχολή, ως ειδικό τέλος σύνταξης για κάθε συμβόλαιο, χρήματα τα οποία δαπανούνταν για την συντήρηση των σχολείων.

Στις 3 Μαΐου 1870 ιδρύεται ο «Μακεδονικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος», ενέργεια η οποία εντάσσονταν στην γενικότερη πολιτική η οποία είχε χαραχθεί από την ελεύθερη Ελλάδα με τα κατά τόπους Προξενεία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με τις  τοπικές επισκοπές σε όλο τον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας.

Στην πόλη των Σερρών αυτή η μορφωτική  προσπάθεια βρήκε έδαφος καλλιεργημένο, γόνιμο και έτοιμο. 
Πρωταρχικός σκοπός του Συλλόγου ήταν η βελτίωση των εκπαιδευτικών πραγμάτων των Σερρών, η διάδοση της ελληνοπρεπούς παιδείας ως αντίδραση απέναντι στην πανσλαβιστική προπαγάνδα και τον εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας. 
Η σερραϊκή κοινότητα με ό,τι εκλεκτό είχε να επιδείξει από επιστήμονες, κληρικούς, εμπόρους και πατριώτες αγκάλιασε το Σύλλογο, που μέσα σε δύο χρόνια από την ίδρυση του έφτασε τα 800 μέλη  και περιουσία 700 χρυσές λίρες Τουρκίας.

Η χρονιά αυτή χαρακτηρίζεται ως «κατακόρυφος του εκπαιδευτικού οργασμού» και «σταθμός» για τα εκπαιδευτικά πράγματα.

Το 1872 ιδρύεται από τον σύλλογο, «Διδασκαλείο» με διευθυντή τον γνωστό για τις προοδευτικές παιδαγωγικές του αντιλήψεις Δημήτριο Μαρούλη, ο οποίος στην συνέχεια το 1874 και το 1876,
μετά την αποπομπή του από το σύλλογο για τις ιδέες και πρακτικές του, ιδρύει Διδασκαλείο  Αρρένων και Θηλέων αντίστοιχα.

 Να σημειώσουμε εδώ ότι στο Διδασκαλείο δίδαξε ο Γερμανός μουσικοσυνθέτης και καθηγητής μουσικής Wilhelm Johnsen. Στη Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε Διδασκαλείο αργότερα στα 1875 και στην Αθήνα το 1878.

Τα Διδασκαλεία αυτά κατάφεραν να δώσουν στο νομό Σερρών και σε πολλές άλλες περιοχές της Μακεδονίας και της ελεύθερης Ελλάδας, λαμπρούς δασκάλους και δασκάλες, αναγκαίους για την μόρφωση των μαθητών, προσφέροντας στο έθνος πολύτιμες υπηρεσίες.

Από το 1853 λειτουργούσε «Σχολή Κορασίων» που εξελίχθηκε στη συνέχεια σε ανώτερο Παρθεναγωγείο.

 Το 1880 ιδρύθηκε από τον Γρηγόριο Ρακιτζή το Παρθεναγωγείο «Η Γρηγοριάς», από το οποίο απεφοίτησαν δεκάδες δασκάλες που δίδαξαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Σε όλα τα σχολεία τα οποία αναφέραμε, δίδαξαν σημαντικές προσωπικότητες της εκπαίδευσης, οι οποίοι σπούδασαν σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, είχαν έρθει σε επαφή με διανοούμενους και πολιτικούς της εποχής ή έφτασαν σε υψηλές θέσεις της ιεραρχίας και της διοίκησης.

 Αυτό δεν ήταν τυχαίο, αλλά αποτελούσε ένα δείγμα οικονομικής ευρωστίας, πολιτιστικής ευαισθησίας, εθνικής συνείδησης και δίψας για μόρφωση των ανθρώπων, που διαχειρίζονταν και εκπροσωπούσαν κοινωνικά και οικονομικά τότε την περιοχή των Σερρών.

Οι περισσότεροι δάσκαλοι είχαν καταγωγή από άλλα μέρη της Ελλάδας και ορισμένοι ήταν Σερραίοι.

Ο Δ. Μαρούλης από τον Κατσικά Ιωαννίνων, ο Αναστάσιος Παπαβασιλόπουλος από τα Ιωάννινα, ο Αναστάσιος Πώπας επίσης από τα Ιωάννινα, όπως και ο Νικόλαος Σχολάριος, ο Ιγνάτιος Σκαλιώρας από την Ραψάνη, ο Αργύριος Παπαρίζος από την Σιάτιστα, ο Ευάγγελος Μέξης από την Ήπειρο, στενός φίλος του Ι. Καποδίστρια, ο Εμμανουήλ Φωτιάδης από τις Σέρρες, ο Ιωάννης Πανταζίδης από το Κρούσοβο μετέπειτα καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών, o Ιωάννης Σαμαρτζίδης και η μητέρα του Ευφροσύνη, ο Ν. Χαλκιόπουλος, ο Ιωάννης Καλοστύπης από την Κοζάνη, ο Ιωάννης Δέλλιος και ο αδελφός του Νικόλαος από τις Σέρρες, ο Αθανάσιος Φυλακτός από την Ηράκλεια, ο Πέτρος Παπαγεωργίου από την Θεσσαλονίκη, ο Ιωάννης Τσικόπουλος από την Κατερίνη, ο Ευάγγελος Στράτης από το Ροδολείβος, ο Λεωνίδας Παπαπαύλου από την Σιάτιστα και πολλοί άλλοι οι οποίοι σταδιοδρόμησαν στη συνέχεια, άλλοι σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, άλλοι στην ανώτερη εκπαίδευση και στην εκκλησιαστική ιεραρχία καταλαμβάνοντας θέσεις καθηγητών σε πανεπιστήμια ή μητροπολιτών, καθώς και στην πολιτική.

Οι περισσότεροι ανέπτυξαν ιδιαίτερη εθνική δράση και αρκετοί είχαν πρωτοπόρες παιδαγωγικές αντιλήψεις για την εποχή τους και έγραψαν σημαντικά  εκπαιδευτικά συγγράμματα.

Το ενδιαφέρον των Σερρών για την μόρφωση και την εκπαίδευση καταδεικνύεται με την ίδρυση πολλών σχολείων, αλλά και ανώτερων Σχολών και Διδασκαλείων. 

Από αυτά αποφοίτησαν εκατοντάδες δάσκαλοι και δασκάλες, οι οποίες στη συνέχεια δεν κάλυψαν απλά τα κενά στα σχολεία ως αναγκαιότητα της μόρφωσης και εκπαίδευσης των νέων, αλλά επηρέασαν τον αγροτικό κόσμο του νομού σε πολιτισμικό επίπεδο και είχαν ουσιαστική, καίρια συμβολή στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των Σερρών. 

Ο Ευάγγελος Στράτης γράφει χαρακτηριστικά για τους δασκάλους που σπούδασαν στα Διδασκαλεία  της πόλης των Σερρών: 

«…ως από φωτεινής εστίας, εισήχθη η νέα κληθείσα παιδαγωγική μέθοδος εις τα σχολεία ου μόνον πολλών Μακεδονικών επαρχιών, αλλά και εις αυτήν την Κωνσταντινούπολιν και λοιπήν Θράκην, εις την Μικράν Ασίαν και ΄Ηπειρον και Αλβανίαν..».

 Σχεδόν σε όλα τα χωριά του νομού Σερρών έχουμε εκπαίδευση, την οποία μαρτυρούν ιστορικές πηγές, μελέτες ιστορικών και ιστοριοδίφες.

Ονομαστά τα σχολεία της Νιγρίτας, Ηράκλειας, Σιδηροκάστρου, Ζίχνης, Αλιστράτης, Καλών Δένδρων, Ροδολείβους, Πρώτης και τόσων άλλων χωριών. 

Κλείνοντας το κεφάλαιο των Σερρών προκύπτει  αβίαστα το συμπέρασμα ότι υπήρχε εποπτεία και έλεγχος από τα Προξενεία στον διορισμό, τις αποδοχές, την επιμόρφωση,  την διδασκαλία και την αξιολόγηση των δασκάλων.


Μέρος δεύτερο



Δραστηριότητα
Το σχολείο αυτό διαδέχθηκε το 4 τάξιο σχολείο που άνοιξε το 1888 στις Σέρρες. 

Κατά το σχολικό έτος 1895 -1896 η Βουλγαρική Εξαρχία το μετατρέπει σε παιδαγωγικό.

 Έτσι προσωρινά η τετάρτη τάξη γίνεται σειρά παιδαγωγικών μαθημάτων με 21 μαθητές, ενώ το επόμενο σχολικό έτος 1896 – 1897 γίνεται κανονική σειρά παιδαγωγικών μαθημάτων με 32 μαθητές.
 Στή πόλη για μικρό χρονικό διάστημα λειτουργεί και σχολείο Θηλέων. 
Ανάμεσα στους δασκάλους του παιδαγωγικού σχολείου είναι οι Ιβάν Σνεγκάροφ, Ατανάς Ναούμοφ, Γ. Φότεφ, Ντ. Τρενταφίλοφ, Μπλαγκόυ Καλέιτσεφ, Μιχαίλ Σαράφοφ. 

Κατά το 1912 -1913 το σχολείο έχει 200 πτυχιούχους και 13 άτομα προσωπικό με επικεφαλή τον διευθυντή Φιλίπ Μανόλοφ και δασκάλους τους Ιορντάν Κούσεφ, Βλαντιμίρ Τσαρβενκόφ, Ιορντάν Ατανάσοφ, γραμματέα τον Ντιμίταρ Ιλίεφ και οικονόμο τον Γκεόργκι Στόικοφ. 

Στο προγυμνασιακό σχολείο διδάσκουν οι Στέριο Νάσκοφ και Τοντόρ Σουμκάροφ, ενώ επικεφαλής επιθεωρητής των σχολείων είναι ο Μετόντι Ιαντσούλεφ.
Δάσκαλοι του Βουλγαρικού παιδαγωγικού σχολείου Σερρών
Αναστασία Μπάλτοβα, Βουλγάρα δασκάλα και ενεργό μέλος της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Αναστάς Ναούμοφ, Βούλγαρος παιδαγωγός και δημοσιογράφος.
Αντόν Ποπστοίλοφ, Βούλγαρος ιστορικός, λαογράφος και εθνογράφος
Ατανάς Σάεφ, Βούλγαρος επαναστάτης του ΑΜΑΚ (ΒΜΟΚ)
Ατανάς Κοβάτσεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Βλαντιμίρ Μπλαγκόεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Γκεόργκι Στρέζοφ (1864 – 1938) Βούλγαρος Νομικός
Ντιμίταρ Γκουστάνοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Καραντζόφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Σνεγκάροφ, Βούλγαρος ιστορικός και αρχειοφύλακας
Ιορντάν Σαμαρτζίεφ, Βούλγαρος παιδαγωγόος και ακτιβιστής της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Σρέμπρεν Ποππέτροφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ) και της ΕΜΕΟ (ΒΜΡΟ) και πολιτικός
Χρίστο Μάτοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Τσουντομίρ Κανταρτζίεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Απόφοιτοι του Βουλγαρικού παιδαγωγικού σχολείου Σερρών
 
Ανάμεσά τους οι πιο γνωστοί είναι :
Αλέκο Βασίλεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Βλαντιμίρ Ποπτόμοφ, Βούλγαρος πολιτικός του ΒΚΚ(Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα)
Βλαντισλάβ Καναζίρεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Γκεόργκι Καζέποφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Γκεόργκι Κιλάοφ, Βούλγαρος κομμουνιστής
Γκεόργκι Σκρίζοφσκι, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Αναστάσοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Αντόνοφ, Βούλγαρος κληρικός και επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιλία Μπίζεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Κονσταντίν Ποπατανάσοφ, Βούλγαρος Αξιωματικός
Μανούς Γκεοργκίεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Στόιο Χατζίεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Τάσκατα Σέρσκι, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Χρίστο Καραμαντζούκοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Στα μέσα του 19ου αιώνα η Σερβική κυβέρνηση στέλνει σε αποστολή στις Σέρρες για διερευνητική μελέτη τον Στέφαν Βέρκοβιτς, ο οποίος ζεί στην πόλη περισσότερα απο 20 χρόνια και το 1889 (“Τοπογραφική-Εθνογραφική μελέτη για την Μακεδονία”) γράφει για τις Σέρρες :

“Ο πληθυσμός στην πόλη αποτελείται απο πολλές εθνότητες : Τούρκοι, Βούλγαροι, Έλληνες, Κουτσόβλαχοι, Εξελληνισμένοι Βούλγαροι, Εβραίοι, Τσιγγάνοι. Στα χωριά του καζά ζούν Βούλγαροι, Έλληνες, Τούρκοι και λίγοι σε αριθμό Κουτσόβλαχοι, Τσερκέζοι και Τσιγγάνοι”.
Στο ίδιο βιβλίο ο Βέρκοβιτς σημειώνει οτι οι Σέρρες έχουν 863 Βουλγαρικά, 506 Ελληνικά, 1285 Τουρκικά και 806 Εβραικά σπίτια.
Το πρώτο Βουλγαρικό σχολείο στις Σέρρες άνοιξε το 1871 απο τον καταγώμενο απο την Στάρα Ζαγόρα Στέφαν Σαλγκαντζίεφ, τον οποίον έστειλε ο Βουλγαρικός δήμος της Θεσσαλονίκης. 

Σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες με την υποστήριξη του Βαλή Αρίφ Πασά και την βοήθεια των Ιλία Κασάροφ και Ζλάταν Μιλένκοφ απο το χωριό Χριστός καταφέρνει να ανοίξει σχολείο στο σπίτι του Χατζί Αργκίρ στην Γκόρνα Καμένιτσα. 

Μετά απο δύο χρόνια ανοίγει και Βουλγαρικό παρεκκλήσι στον μαχαλά Ντόλνα Καμένιτσα στο σπίτι του Ιλία Ζαμπίτοφ.

Στο παρεκκλήσι λειτουργούν οι ιερωμένοι Γκεόργκι Πετρόφ και Άνγελ Κονσταντίνοφ απο το Ζάροβο (Νικόπολη), Ιονά Μαντζάροφ απο το Νέγκοβαν (Ξυλόπολη), ο οποίος ιερουργούσε 3 χρόνια και τον τέταρτο χρόνο το παρεκκλήσι έκλεισε.
Το 1873 ο Σαλγκαντζίεφ μεταφέρει το Βουλγαρικό σχολείο στο Βαρόσι – στο σπίτι ενός απο τους πιο ένθερμους Βούλγαρους των Σερρών του Κονσταντίν Γκοβεντάροφ στον μαχαλά Τσάι Μποινούντα. 
Μετά απο ακόμα 1 χρόνο, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων εκ νέου μεταφέρεται, στο σπίτι του Ζλάταν Μιλένκοφ στον μαχαλά Κλοκότνιτσα. Στήν πόλη δημιουργείται Βουλγαρικός δήμος, στον οποίον συμμετέχουν και άνθρωποι απο τα γύρω χωριά.
 Μετά την αποχώρηση του Σαλγκαντζίεφ , διδάσκει ο μαθητής του Ράντοβις Ουρούμοφ. Τον Απρίλιο του 1878 οι τοπικές αρχές μετά απο υπόδειξη του Έλληνα Μητροπολίτη κλείνουν το σχολείο.
Το Βουλγαρικό σχολείο ανοίγει μόλις το 1881 απο τον Πέταρ Σαράφοφ και τον βοηθό του Ντιμίταρ Μαυροντίεφ. 
Το σχολικό έτος 1883/1884 προστίθεται σ αυτούς ο Ιβάν Μπούχλεφ απο το Γκόρνο Μπρόντι (Άνω Βροντού) και αυτοί μαζί με τον Πρόεδρο του δήμου, Αρχιμανδρίτη Χαρίτον Καρπούζοφ καταφέρνουν να ανοίξουν και πανσιόν για το σχολείο.
 Το σχολείο έχει μεγάλη επιτυχία.

 Άνοιξε και σχολείο θηλέων με δασκάλες τις Αναστασία Πούσεβα απο το Σούμεν και Ανέτα Κ. Αποστόλοβα απο τις Σέρρες.
Το 1885 όμως Σαράφοφ και Καρπούζοφ συλλαμβάνονται και φυλακίζονται και στην θέση τους διδάσκουν Μ. Μαλαμίσεφ, Γκάρνεφ και ο ποπ Αντόν Ντζούστοφ. 

Το έτος 1886/1887 το σχολείο γίνεται τριών τάξεων με δασκάλους Π. Μαυροντίεφ, Λάζαρ Τόντεφ απο το Μπάνσκο, που αντικαταστάθηκε απο τον Τομά Λέβοφ απο το Αιβάτοβο (Λητή) και Ιβάν Π. Γκεοργκίεφ απο το Βλάντοβο (Άγρας). Δασκάλες είναι Ντόμπρα Βελίκοβα απο το Σούμεν και Ανέτα Αποστόλοβα. 
Πρόεδρος του δήμου μετά τον Αρχιμανδρίτη Χαρίτον γίνεται ο ποπ Γκεόργκι Καρτσόφσκι. 

Το έτος 1888/1889 το σχολείο γίνεται τεσσάρων τάξεων και ανοίγει κανονική πανσιόν.

 Το έτος 1895/1896 η Βουλγαρική Εξαρχία το μετατρέπει σε παιδαγωγικό.

 Έτσι μπαίνουν οι βάσεις για το περίφημο παιδαγωγικό σχολείο των Σερρών, το οποίο μέχρι το 1913 είναι το κύριο εκπαιδευτικό κέντρο των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία.
http://yaunatakabara.blogspot.com/2012/04/blog-post_30.html