Διαπραγματευτικό όπλο 90 δισ. έχει η τρόικα απέναντι στην Ελλάδα

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Παρασκευή, 15 Ιουνίου 2012

Σε εκκρεμότητα παραμένει η καταβολή συνολικού ποσού ύψους 90 δισ. ευρώ από το μηχανισμό στήριξης μέχρι το 2014, με την Κομισιόν να προειδοποιεί ότι για την αποδέσμευση κάθε δόσης, προϋπόθεση είναι η εκπλήρωση των δεσμεύσεων από την πλευρά της Ελλάδας για την εφαρμογή των συμφωνηθέντων.

Πρόκειται για το μεγάλο όπλο της τρόικας απέναντι στους Ελληνες διαπραγματευτές, καθώς, μετά τις εκλογές, θα τεθεί ζήτημα αναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου, όπως προκύπτει από τις προεκλογικές δεσμεύσεις όλων των κομμάτων, αλλά με την απέναντι πλευρά να διαθέτει το απόλυτο πλεονέκτημα, της στρόφιγγας των δόσεων.

Ταυτόχρονα, η Κομισιόν παραδέχεται αστοχίες στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Ελλάδας, τις οποίες αποδίδει στη βαθύτερη ύφεση από την προβλεπόμενη, αλλά και στις αντιδράσεις στην εφαρμογή των μέτρων του μνημονίου.

Αναλυτικότερα, στη σύσταση που απηύθυνε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Ελλάδας το 2012, την 1η Ιουνίου, τονίζεται κατηγορηματικά πως «η αποδέσμευση των δόσεων πραγματοποιείται με βάση την τήρηση ποσοτικών κριτηρίων για τις επιδόσεις της χώρας, σε συνδυασμό με μια θετική αποτίμηση της προόδου που επιτελέσθηκε όσον αφορά στα κριτήρια πολιτικής που θεσπίζονται με το πρώτο μνημόνιο και τις αναθεωρήσεις του, αλλά και το μνημόνιο συνεννόησης για τους ειδικούς όρους της οικονομικής πολιτικής, το οποίο υπεγράφη στις 14 Μαρτίου 2012».

Την απειλή της τήρησης των δεσμεύσεων για την αποδέσμευση των δόσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την έχουν υλοποιήσει ήδη, καθώς περιέκοψαν τη δόση του Μαΐου κατά 1 δισ. ευρώ, αλλά και καθυστερούν τη δόση του Ιουνίου, το ύψος της οποίας είναι 4 δισ. ευρώ, εντείνοντας το ταμιακό πρόβλημα στο ελληνικό Δημόσιο.

Σημειώνεται ότι το ποσό των 4 δισ. ευρώ, που αποδεσμεύτηκε το Μάιο, διοχετεύτηκε αυτούσιο σε πληρωμές χρεολυσίων προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τόκους, αλλά και για την πληρωμή του ομολόγου, ύψους 450 εκατ. ευρώ, στο κερδοσκοπικό fund.

Η παρακράτηση των υπόλοιπων ποσών (1 δισ. ευρώ το Μάιο και 4 δισ. ευρώ τον Ιούνιο), σε συνδυασμό και με την υστέρηση των εσόδων, κατά 666 εκατ. ευρώ, αναγκάζει το υπουργείο Οικονομικών να καταφύγει σε άτυπη στάση πληρωμών, μειώνοντας τις δαπάνες κατά 2,9 δισ. ευρώ, στο πεντάμηνο, προκειμένου να μην ξεφύγει το έλλειμμα.

Το μέγεθος της εξάρτησης

Η εξάρτηση της χώρας από τα κεφάλαια του μηχανισμού στήριξης -δεδομένου ότι είναι αποκομμένη από τις αγορές- ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της τρόικας, που θα επιστρέψει μετά τις εκλογές και αδυνατίζει τις ελληνικές θέσεις.

Το βασικό όπλο της τρόικας είναι το υπόλοιπο των δανείων που απομένει να λάβει η Ελλάδα μέχρι το 2014, το ύψος των οποίων είναι, για την ακρίβεια, 90 δισ. ευρώ.

Στο κείμενο της σύστασης του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναγράφεται πως «έως το Μάιο του 2012, η Ελλάδα έλαβε 147,5 δισ. ευρώ από επίσημες χρηματοδοτικές πηγές, στο πλαίσιο του πρώτου και του δεύτερου προγράμματος».

Το συνολικό ύψος του δανειακού προγράμματος στήριξης της Ελλάδας 2010-2014 (με την ενοποίηση του πρώτου και δεύτερου πακέτου) ανέρχεται στο ποσό των 237,5 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό έχουν καταβληθεί:

- 38 δισ. ευρώ, το 2010

- 35 δισ. ευρώ, το 2011

- 74,5 δισ. ευρώ, εντός του πενταμήνου Ιανουαρίου-Μαΐου 2012. Το ποσό περιλαμβάνει τα 25 δισ. ευρώ, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (εκ των οποίων διοχετεύτηκαν τα 18 δισ. ευρώ), τα δάνεια για τη χρηματοδότηση της ανταλλαγής ομολόγων (PSI) για δεδουλευμένους τόκους και χρεολύσια, τα δάνεια για τις πληρωμές χρεολυσίων ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και άλλων εθνικών τραπεζών, και τα κεφάλαια για την κάλυψη του ταμιακού ελλείμματος του προϋπολογισμού.

Απομένει, με βάση τη δανειακή σύμβαση, η καταβολή επιπλέον ποσών ύψους 90 δισ. ευρώ, η κατανομή των οποίων μέχρι και το 2014 είναι η ακόλουθη:

- 45,9 δισ. ευρώ θα καταβληθούν μέχρι το τέλος του 2012. Από το ποσό αυτό, τα 23,8 θα διατεθούν για την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, μέχρι το φθινόπωρο, που κοστίσει συνολικά 48,8 δισ. ευρώ. Το υπόλοιπο ποσό θα διατεθεί για την κάλυψη του ταμιακού ελλείμματος του προϋπολογισμού, αλλά και για τις αποπληρωμές χρεολυσίων ομολόγων που έμειναν εκτός PSI.

- 22,7 δισ. ευρώ, θα καταβληθούν το 2013

- 21,4 δισ. ευρώ, θα καταβληθούν το 2014.

Για το 2015, δεν προβλέπεται δανεισμός της Ελλάδας, από το μηχανισμό στήριξης, καθώς οι συντάκτες του νέου μνημονίου θεωρούν ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να επανέλθει στις αγορές. Τα ίδια, πάντως, πρόσωπα απέτυχαν στην πρώτη τους εκτίμηση για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, την οποία τοποθετούσαν στις αρχές του 2012 και, αντί εξόδου στις αγορές, αποφασίστηκε η παροχή νέου δανείου, ύψους 130 δισ. ευρώ, από Ευρωζώνη και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ΔΝΤ .

Αναλυτές, αλλά και στελέχη της Κομισιόν και του ΔΝΤ θεωρούν ότι η Ελλάδα δύσκολα θα επανέλθει στις αγορές το 2015 και κάνουν λόγο για την ανάγκη νέου δανειακού προγράμματος ή νέου hair cut χρέους, που θα αφορά στα ομολόγα που κατέχει η ΕΚΤ.

«Καθυστερήσεις στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων»

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης επικρίνει, μεταξύ άλλων, την Ελλάδα για καθυστερήσεις στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. «Στις 12 Απριλίου 2012, η Ελλάδα υπέβαλε το εθνικό της πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για το 2012, καθώς και ελλιπείς πληροφορίες σχετικά με τα δημοσιονομικά της σχέδια», σημειώνει το Συμβούλιο και προσθέτει πως «οι ελληνικές αρχές καλούνται να υποβάλουν την πλήρη σειρά τυποποιημένων πινάκων που απαιτεί το προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης».

Προφανώς πρόκειται για μία ακόμα υποχρέωση της νέας κυβέρνησης, που θα προκύψει από τις εκλογές, απέναντι στην τρόικα, η οποία θα έχει το όπλο της δέσμευσης των δόσεων, ώστε να αναγκάσει την κυβέρνηση να ενδώσει, όπως έπραξε πριν από την εκταμίευση σχεδόν όλων των προηγούμενων δόσεων, από τον Ιούνιο του 2011 και μετά.

Η Κομισιόν διαπιστώνει επίσης πως η οικονομική κρίση και τα επακόλουθα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης είχαν αντίκτυπο στην ικανότητα της Ελλάδας να επιτύχει τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ιδίως τους στόχους που έχουν κοινωνικό προσανατολισμό. «Ωστόσο, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως εκείνες που αφορούν την αγορά εργασίας, η ελευθέρωση διαφόρων τομέων και ορισμένα μέτρα για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, θα συμβάλουν στην προώθηση του ανταγωνισμού, στην τόνωση της παραγωγικότητας, στην αύξηση της απασχόλησης και στη μείωση του κόστους παραγωγής, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση της απασχόλησης και στον περιορισμό της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού μεσοπρόθεσμα».

Επισημαίνει, ακόμη, πως η Ελλάδα έχει αναλάβει μια σειρά δεσμεύσεων στο πλαίσιο του Συμφώνου για το Ευρώ+. «Οι δεσμεύσεις, όπως και ο τρόπος εφαρμογής τους που παρουσιάσθηκε το 2011, αποβλέπουν στη στήριξη της απασχόλησης, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την τόνωση της διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών και στην ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας», τονίζεται στην ανακοίνωση του Συμβουλίου.

Σχολιάζοντας την ανακοίνωση της Κομισιόν για το πρόγραμμα «Ανάπτυξη για την Ελλάδα», το συμβούλιο επισημαίνει «το θετικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει η πλήρης και αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής που θέτει τα θεμέλια για ανάπτυξη, επενδύσεις και κοινωνική ανανέωση. Η εν λόγω ανακοίνωση υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα μπορεί να αντλήσει δύναμη και συγκεκριμένη υποστήριξη από τη συμμετοχή της στην Ε.Ε. και στη ζώνη του ευρώ».

Τι έφταιξε για τις αστοχίες

Η πολιτική αστάθεια, οι αντιδράσεις, αλλά και η ύφεση ευθύνονται για τις αστοχίες του οικονομικού προγράμματος, που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, παραδέχεται το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το 2010 και το 2011, η Ελλάδα σημείωσε κάποια πρόοδο όσον αφορά στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων του προγράμματος προσαρμογής, αναφέρει και προσθέτει: «Η εφαρμογή προσέκρουσε σε διάφορα προβλήματα: πολιτική αστάθεια, κοινωνική αναταραχή και ζητήματα διοικητικής δυναμικότητας, ενώ ο σοβαρότερος παράγοντας ήταν η οικονομική ύφεση που ήταν πολύ βαθύτερη από ό,τι είχε προβλεφθεί».

Τονίζει ακόμα ότι «σημαντικοί δημοσιονομικοί στόχοι δεν επιτεύχθηκαν, πράγμα το οποίο οδήγησε στη θέσπιση επιπρόσθετων μέτρων εξυγίανσης, καθ' όλο το 2010 και το 2011. Ωστόσο, η Ελλάδα επέτυχε σημαντική μείωση του ελλείμματος Γενικής Κυβέρνησης από 15,8 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2009 σε 9,1 τοις εκατό το 2011».

Tελεσίγραφο

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης καλεί την Ελλάδα «να εφαρμόσει τα μέτρα που θεσπίζονται στην απόφαση 2011/734/E.Ε. του Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 2011, όπως τροποποιήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011 και στις 13 Μαρτίου 2012 και στο μνημόνιο συνεννόησης για τους ειδικούς όρους της οικονομικής πολιτικής, το οποίο υπεγράφη στις 14 Μαρτίου 2012».

ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - pkak@naftemporiki.gr