Θα κληθεί να πληρώσει η Τουρκία κάποιο τίμημα για την υπερβολική της
αυτοπεποίθηση που διογκώθηκε την προηγούμενη δεκαετία και της έφερε
θριαμβευτική επιτυχία, όσο οι γείτονές της υπέφεραν από πισωγυρίσματα
και καταστροφές;
Η διάθεση είναι σίγουρα ανεβασμένη. Οι επιτυχίες της Τουρκίας είναι πρόσφατες και απτές. Σε μια χώρα που συνήθιζε να συγκαλύπτει ή να επιτρέπει την στρατιωτική κηδεμονία, εν τέλει είναι κυρίαρχη μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Η οικονομία της εκτινάχτηκε θεαματικά, καθιστώντας την τη 15η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Επαινείται παγκοσμίως ως ένα μετριοπαθές ισλαμικό κράτος που θα έπρεπε να είναι το πρότυπο των κρατών της αραβικής άνοιξης.
Η τουρκική αισιοδοξία έχει όμως δυσοίωνους παραλληλισμούς με τις αυτοφερόμενες απόψεις που κάποτε ακούγονταν στην Ιρλανδία και την Ελλάδα. Όπως με την Τουρκία και οι δύο αυτές χώρες είχαν ιστορικό φτώχειας και μετανάστευσης πράγμα που τις έκανε ψυχολογικά δεκτικές στην ιδέα ότι είχαν τελικά επιτύχει την ευημερία που για τόσο καιρό και τόσο άδικα τους είχε στερηθεί. Η υπερβολική αυτή πίστη στην εσωτερικά τρεφόμενη ιδέα της ανάπτυξης οδήγησε σε μετέπειτα καταστροφικές οικονομικές φούσκες.
Θα πληγεί με παρόμοιο τρόπο η Τουρκία από τους μύθους της πρόσφατης επιτυχίας της; Μερικοί ειδικοί εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με το θέμα. Ο Atilla Yesilada οικονομικός σύμβουλος στην Istanbul Analytics, επιμέρους κομμάτι της Globalsource, λέει σχετικά πως είναι σαν ολόκληρο το έθνος να είναι υπνωτισμένο και υπό την επήρεια ναρκωτικών έχοντας μια αίσθηση μοναδικότητας και έχοντας χτίσει ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο οικονομικό μοντέλο. Υποψιάζεται ότι η Τουρκία είναι πιθανό να πληγεί από μια καταστροφική πιστωτική κρίση. Όπως επισημαίνει, η πίστη στο δικό μας άτρωτο σημαίνει ότι το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ακόμα χειρότερο όταν πρόκειται να έρθει.
Το τουρκικό οικονομικό θαύμα εξαρτήθηκε από την ξένη εισροή κεφαλαίων και αυτό μπορεί σύντομα να σταματήσει. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες αντιμετωπίζουν οι ίδιες προβλήματα και η Τουρκία ίσως δεν δείχνει τόσο ρόδινη ως προοπτική σε αυτές όπως συνέβη άλλοτε. Η Sumru Altug, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Koc της Κωνσταντινούπολης, λέει πως όλοι δέχονται ότι η Τουρκία πρόκειται να έχει αρκετά μικρότερη οικονομική ανάπτυξη φέτος. Η ίδια προειδοποιεί πως η Τουρκία παίζει ένα ριψοκίνδυνο παιχνίδι.
Στην εξωτερική πολιτική η Τουρκία δύναται επίσης να υποστεί αναταράξεις και κάποια αλλαγή. Είκοσι χρόνια πριν ήταν περικυκλωμένη από εχθρικές χώρες, αλλά μέχρι το 2009 αυτές είχαν γίνει στενοί φίλοι. Η Τουρκία ανερχόταν σε σημαντική επιρροή στο Ιράκ, στη Συρία και σε άλλες περιοχές της μέσης ανατολής. Ήταν ένας κοντινός σύμμαχος του ΜπασάρΑλ Ασάντ της Συρίας και φίλος με τον Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης. Το εμπόριο ακολούθησε τη σημαία. “Οι τουρκικές εταιρείες συλλέγουν ακόμη και τα σκουπίδια σε Βαγδάτη και Βασόρα”, ένας ιρακινός φίλος είπε τη προηγούμενη χρονιά χαρακτηριστικά.
Η διάθεση είναι σίγουρα ανεβασμένη. Οι επιτυχίες της Τουρκίας είναι πρόσφατες και απτές. Σε μια χώρα που συνήθιζε να συγκαλύπτει ή να επιτρέπει την στρατιωτική κηδεμονία, εν τέλει είναι κυρίαρχη μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Η οικονομία της εκτινάχτηκε θεαματικά, καθιστώντας την τη 15η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Επαινείται παγκοσμίως ως ένα μετριοπαθές ισλαμικό κράτος που θα έπρεπε να είναι το πρότυπο των κρατών της αραβικής άνοιξης.
Η τουρκική αισιοδοξία έχει όμως δυσοίωνους παραλληλισμούς με τις αυτοφερόμενες απόψεις που κάποτε ακούγονταν στην Ιρλανδία και την Ελλάδα. Όπως με την Τουρκία και οι δύο αυτές χώρες είχαν ιστορικό φτώχειας και μετανάστευσης πράγμα που τις έκανε ψυχολογικά δεκτικές στην ιδέα ότι είχαν τελικά επιτύχει την ευημερία που για τόσο καιρό και τόσο άδικα τους είχε στερηθεί. Η υπερβολική αυτή πίστη στην εσωτερικά τρεφόμενη ιδέα της ανάπτυξης οδήγησε σε μετέπειτα καταστροφικές οικονομικές φούσκες.
Θα πληγεί με παρόμοιο τρόπο η Τουρκία από τους μύθους της πρόσφατης επιτυχίας της; Μερικοί ειδικοί εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με το θέμα. Ο Atilla Yesilada οικονομικός σύμβουλος στην Istanbul Analytics, επιμέρους κομμάτι της Globalsource, λέει σχετικά πως είναι σαν ολόκληρο το έθνος να είναι υπνωτισμένο και υπό την επήρεια ναρκωτικών έχοντας μια αίσθηση μοναδικότητας και έχοντας χτίσει ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο οικονομικό μοντέλο. Υποψιάζεται ότι η Τουρκία είναι πιθανό να πληγεί από μια καταστροφική πιστωτική κρίση. Όπως επισημαίνει, η πίστη στο δικό μας άτρωτο σημαίνει ότι το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ακόμα χειρότερο όταν πρόκειται να έρθει.
Το τουρκικό οικονομικό θαύμα εξαρτήθηκε από την ξένη εισροή κεφαλαίων και αυτό μπορεί σύντομα να σταματήσει. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες αντιμετωπίζουν οι ίδιες προβλήματα και η Τουρκία ίσως δεν δείχνει τόσο ρόδινη ως προοπτική σε αυτές όπως συνέβη άλλοτε. Η Sumru Altug, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Koc της Κωνσταντινούπολης, λέει πως όλοι δέχονται ότι η Τουρκία πρόκειται να έχει αρκετά μικρότερη οικονομική ανάπτυξη φέτος. Η ίδια προειδοποιεί πως η Τουρκία παίζει ένα ριψοκίνδυνο παιχνίδι.
Στην εξωτερική πολιτική η Τουρκία δύναται επίσης να υποστεί αναταράξεις και κάποια αλλαγή. Είκοσι χρόνια πριν ήταν περικυκλωμένη από εχθρικές χώρες, αλλά μέχρι το 2009 αυτές είχαν γίνει στενοί φίλοι. Η Τουρκία ανερχόταν σε σημαντική επιρροή στο Ιράκ, στη Συρία και σε άλλες περιοχές της μέσης ανατολής. Ήταν ένας κοντινός σύμμαχος του ΜπασάρΑλ Ασάντ της Συρίας και φίλος με τον Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης. Το εμπόριο ακολούθησε τη σημαία. “Οι τουρκικές εταιρείες συλλέγουν ακόμη και τα σκουπίδια σε Βαγδάτη και Βασόρα”, ένας ιρακινός φίλος είπε τη προηγούμενη χρονιά χαρακτηριστικά.
Δρόσος Ταρναράς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου