Σαχάρ Ντελιτζανί: «Oλοι τον ίδιο αγώνα για ελευθερία δίνουμε»

 

Η Ιρανή συγγραφέας μιλάει στο vima.gr με αφορμή την παρουσίαση του μυθιστορήματός της στην Αθήνα

 Κουζέλη Λαμπρινή 

RSS

«Ήθελα να μιλήσω για μια περίοδο της ιρανικής Ιστορίας για την οποία λίγα είναι γνωστά, ήθελα να γράψω τις ανείπωτες ιστορίες της Ιρανικής Επανάστασης, να μιλήσω για τους ανθρώπους που συμμετείχαν στην επανάσταση χωρίς να θεωρούν απαραίτητη την εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού καθεστώτος μετά την επανάσταση» λέει η 30χρονη Σαχάρ Ντελιτζανί, να μιλήσει για ιστορίες τις οποίες γνωρίζει από πρώτο χέρι, ιστορίες της οικογένειάς της, των φίλων της, δικές της.

Η Σαχάρ γεννήθηκε στη φυλακή το 1983 και μεγάλωσε με τους παππούδες και τη θεία της όσο οι γονείς της παρέμεναν φυλακισμένοι για τη δράση τους ενάντια στο θεοκρατικό καθεστώς της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ένα βράδυ, κάποια χρόνια αργότερα, αφότου είχαν μεταναστεύσει στην Καλιφόρνια, η μητέρα της μπήκε στο δωμάτιό της και της είπε: «Θα σου τα πω όλα». Η ιστορία της οικογένειάς της ταυτίζεται σχεδόν με την ιστορία της Νέντα, μιας από τους χαρακτήρες στο μυθιστόρημά της «Τα παιδιά της τζακαράντας» (Παπαδόπουλος, 2013) που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά σε μετάφραση της Μαρίας Φακίνου.

Στο μυθιστόρημα, που διατρέχει χρονικά το διάστημα από το 1983 ως το 2011 και εκτείνεται από την Τεχεράνη ως το Τορίνο, παρακολουθούμε τη ζωή τριών παιδιών που μεγαλώνουν χωρίς γονείς σε μια αυλή στην Τεχεράνη, κάτω από τα εξωτικά άνθη μιας μοβ τζακαράντας, στη δεκαετία του 1980, μόλις λίγα χρόνια μετά το ξέσπασμα της Ισλαμικής Επανάστασης τον Ιανουάριο του 1978. Η Νέντα γεννήθηκε μέσα στη φυλακή και μεγαλώνει στην αυλή με τη γιαγιά της. Ο Ομίντ έτρωγε μεσημεριανό με τους γονείς του όταν τους συνέλαβαν. Η Σεϊντά δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα της. Τον εκτέλεσαν προτού γεννηθεί. Μέσα στην ελπίδα της επανάστασης και στον μεθεόρτιο τρόμο, τα τρία παιδιά μεγαλώνουν στη σκιά του θανάτου που κλέβει την παιδική ηλικία τους.

«Τα παιδιά της τζακαράντας είναι τα παιδιά της Ισλαμικής Επανάστασης», εξηγεί η Ντελιτζανί. «Είναι τα παιδιά όλων εκείνων που ενεπλάκησαν στην επανάσταση και αργότερα βρέθηκαν στη φυλακή, είναι παιδιά που γεννήθηκαν στις φυλακές, όπως εγώ. Ήθελα να μιλήσω γι' αυτά τα παιδιά, να μιλήσω για την ιστορία της δικής μου οικογένειας». Μολονότι αυτή ήταν η αρχική παρότρυνση, «τα πραγματικά γεγονότα συμπλέκονται με μυθοπλαστικά στο μυθιστόρημα», λέει η συγγραφέας και διευκρινίζει ότι «σε μεγάλο βαθμό βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα τα δύο κεφάλαια που διαδραματίζονται μέσα στη φυλακή». Σκάλισε τις μνήμες της, ρώτησε τους γονείς της, έκανε έρευνα στο διαδίκτυο και στη βιβλιογραφία για να αναπαραστήσει πειστικά την ατμόσφαιρα της εποχής.

Ο πατέρας της έμεινε επτά χρόνια φυλακισμένος, ο θείος της δολοφονήθηκε μέσα στη φυλακή το 1988. «Κάθε επανάσταση κατά βάθος είναι προσωπική υπόθεση», λέει η συγγραφέας. «Ήθελα να μιλήσω για όλα αυτά αλλά και για την αναγκαιότητα της επανάστασης. Η επανάσταση έπρεπε να γίνει, έπρεπε να αποτινάξουμε έναν μονάρχη. Όλοι οι λαοί τον ίδιο αγώνα για ελευθερία δίνουμε».

Τη ρωτώ αν σκοπεύει να επιστρέψει να εγκατασταθεί στο Ιράν, από όπου έφυγε σε ηλικία 12 ετών. «Πάντοτε ονειρευόμουν να επιστρέψω στο Ιράν. Θα ήθελα να δω πώς είναι να ζω στη χώρα μου ως ενήλικη», απαντά και συμπληρώνει: «Παρ' όλα αυτά, μετά την έκδοση του βιβλίου, πιστεύω ότι δεν πρόκειται να πάω σύντομα στο Ιράν».

Για τα χρόνια της εφηβείας στις ΗΠΑ λέει ότι στην αρχή ήταν δύσκολα, «γιατί δεν γνώριζα καλά αγγλικά. Αλλά τα παιδιά έχουν μια καταπληκτική ικανότητα να προσαρμόζονται». Σύντομα ξεπέρασε το σοκ της και άρχισε να προοδεύει στο σχολείο. Στη συνέχεια σπούδασε Συγκριτική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ. Εκεί γνώρισε τον Μάσιμο, τον μελλοντικό σύζυγό της, με τον οποίο μετακόμισε στο Τορίνο, όπου ζει μόνιμα.

Τα «Παιδιά της τζακαράντας» είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Ντελιτζανί. Την εκφραστική απειρία αντισταθμίζει η ειλικρίνεια της αφήγησης, η τρυφερότητα των ηρώων, η αναπαραστατική δύναμη της περιγραφής που αναπλάθει μια ηλικία, έναν πολιτισμό, μια χαμένη αθωότητα. Το μυθιστόρημα, μολονότι γραμμένο μακριά από το Ιράν, ανήκει σε μια σειρά μυθιστορημάτων που προβάλλουν το τοπικό απέναντι στο παγκόσμιο και αποτελούν ισχυρό αντίλογο στη θρηνολογία για την απώλεια της εθνικής ή της τοπικής κουλτούρας και την παγκόσμια κυριαρχία του αγγλόφωνου αδιαφοροποίητου μπεστ-σέλερ.

Οι χαρακτήρες της είναι η νέα γενιά του Ιράν, που ενήλικοι πλέον, καλούνται να δώσουν τους δικούς τους αγώνες για τη χώρα. Παρακολουθούμε τις δικές τους ελπίδες και τη δική τους συσπείρωση για ένα δημοκρατικότερο Ιράν, τη συμμετοχή στο Πράσινο Κίνημα, τις διαμαρτυρίες και τις αιματηρές ταραχές στις εκλογές τους 2009, τη βία και τον αφανισμό που υφίστανται με τη σειρά τους, όπως οι γονείς τους, στην αστυνομοκρατούμενη Τεχεράνη. Με τις ιρανικές εκλογές της 14ης Ιουνίου που θα καθορίσουν τη διαδοχή του προέδρου Αχμαντινετζάντ να πλησιάζουν, η Ντελιτζανί χειρίζεται προσεκτικά τις ερωτήσεις που άπτονται πολιτικών θεμάτων, ζητά διευκρινίσεις. Τη ρωτώ με ποιους συντάσσεται. «Θα έλεγα ότι υποστηρίζω το κίνημα των ιρανών ρεφορμιστών» απαντά τελικά. Άλλωστε η οικογένειά της ανήκε στους μαρξιστές της επανάστασης. Όσο για το επίμαχο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, απαντά διπλωματικά: «Αφήνω να μιλήσουν άλλοι, ειδικότεροι από μένα».

Από τη γειτονική Ιταλία η συγγραφέας έρχεται στην Αθήνα, στο πλαίσιο της περιοδείας για την προώθηση του βιβλίου της που κυκλοφορεί σε 24 γλώσσες. Την Τρίτη 4 Ιουνίου, στις 7.00 μ.μ., θα παρουσιάσει το βιβλίο της στο βιβλιοπωλείο Ευριπίδης στην Κηφισιά (Κηφισίας 310) και την Τετάρτη 5 Ιουνίου, στις 6.00 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο Ιανός στην Αθήνα (Σταδίου 24).

TOBHMA