Ο γερμανικός οικονομικός εθνικισμός καλά κρατεί

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

ΤΟ ΕΡΓΟ είναι πλέον πολυπαιγμένο και θα έπρεπε να μας έχει διδάξει. Κάθε φορά που η τρόικα έρχεται για έλεγχο στην Αθήνα διαπιστώνει αποκλίσεις. Με βάση αυτές τις αποκλίσεις προβάλλει νέες απαιτήσεις, οι οποίες (συνήθως έπειτα από μάχες οπισθοφυλακών της κυβέρνησης) μετατρέπονται σε συμφωνίες. Ακριβώς αυτές τις δεσμευτικές για την Αθήνα συμφωνίες επικαλούνται σε επόμενο χρόνο οι δανειστές για να επιβάλλουν την πολιτική τους. Οι υποστηρικτές του μνημονίου αποδίδουν το ναυάγιο στην ανικανότητα των διαδοχικών κυβερνήσεων Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά να το εφαρμόσουν. Ετσι εξηγούν και τις αποκλίσεις. Αναμφίβολα, και οι τρεις κυβερνήσεις που ψήφισαν και εφαρμόζουν το μνημόνιο έχουν αποτύχει να υλοποιήσουν ορισμένες πτυχές του. Δεν είναι αυτή, όμως, η κύρια αιτία των αποκλίσεων. Οι αποκλίσεις πηγάζουν από την ύφεση. Η ύφεση δεν είναι παρενέργεια. Είναι ο τρόπος με τον οποίο η τρόικα προωθεί τον διακηρυγμένο στόχο της για εσωτερική υποτίμηση. Είναι αλήθεια ότι το ευρωιερατείο και το ΔΝΤ δεν είχαν υπολογίσει ότι η ύφεση θα προσλάβει τέτοιες διαστάσεις. Αυτό, όμως, το μόνο που αποδεικνύει είναι ο δογματισμός και η δική τους ανικανότητα να εκπονήσουν ένα πρόγραμμα που να αντιστοιχεί στη φύση και στις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας. Οταν η αποτυχία κατέστη εξόφθαλμη, η τρόικα δεν έσπευσε να κάνει τις αναγκαίες διορθωτικές κινήσεις. Αντ’ αυτού, όχι μόνο επιμένει στην ίδια αποτυχημένη συνταγή, αλλά και αυξάνει τη δόση του «φαρμάκου» και όχι των χρημάτων! Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν πρόκειται μόνο για ιδεοληψία ή για κρυφή ατζέντα. Ισχύουν και τα δύο. Λόγω του γεγονότος ότι ήταν ο πιο αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης, η Ελλάδα μετατράπηκε σε πειραματόζωο. Εδώ δοκιμάζεται μια πολιτική, η οποία ήδη εφαρμόζεται και στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή περιφέρεια και προορίζεται να εφαρμοσθεί και στον ευρωπαϊκό πυρήνα. Η μονοδιάστατη λιτότητα δεν είναι τίποτα άλλο από την προσπάθεια της ολιγαρχίας του χρήματος να μετακυλήσει το κόστος της κρίσης στις μικρομεσαίες κοινωνικές τάξεις. Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι η μονοδιάστατη λιτότητα είναι προϊόν της «γερμανικής Ευρώπης». Στην πραγματικότητα, όμως, το Βερολίνο λειτουργεί σαν στυλοβάτης και προωθητής αυτής της πολιτικής, επειδή εξυπηρετεί και τα ιδιοτελή συμφέροντα της Γερμανίας, έτσι τουλάχιστον όπως τα αντιλαμβάνονται οι άρχουσες ελίτ της. Η πολιτική αυτή, όμως, δεν είναι αποκλειστικά γερμανική ατζέντα. Εάν ήταν έτσι, θα είχε προ πολλού προσκρούσει στην αντίδραση των άλλων ευρωπαϊκών αρχουσών ελίτ. Αντ’ αυτού, ακόμα και σε χώρες που η μονοδιάστατη λιτότητα συσσωρεύει οικονομικά και κοινωνικά ερείπια ο κορμός των αρχουσών ελίτ τείνει να ταυτίζεται μ’ αυτή την πολιτική. Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που έχει μακρά παράδοση εξάρτησης. Είναι και μεγαλύτερες χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Η αρχιτεκτονική του ευρώ σχεδιάσθηκε κατά τρόπο που να ευνοεί τη Γερμανία. Κι αν πριν από 12 χρόνια αυτό μπορούσε να διατυπωθεί ως εκτίμηση, σήμερα μπορεί να αποδειχθεί. Το ευρώ, όμως, δεν οργανώνει μόνο τα γερμανικά εξαγωγικά συμφέροντα. Οργανώνει και τα ευρύτερα συμφέροντα της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας του χρήματος, όπου δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι οργανικοί δεσμοί που έχουν αναπτυχθεί και παγιωθεί όλα αυτά τα χρόνια στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αργότερα της ευρωζώνης έχουν δέσει στενά μεταξύ τους τις επιμέρους άρχουσες ελίτ των χωρών-μελών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να δουν τον εαυτό τους εκτός αυτού του πλαισίου, ακόμα κι όταν πιέζονται. Η κατάσταση αυτή επιτρέπει στη Γερμανία όχι μόνο να ασκεί έναν ηγετικό ρόλο, αλλά και να επηρεάζει τις κοινοτικές αποφάσεις κατά τρόπο που να εξυπηρετούν και τα στενά εθνικά της συμφέροντα. Δύο παραδείγματα: • Το πρώτο είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η Μέρκελ όχι μόνο κατάφερε να τορπιλίσει την απόφαση που έλαβε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πριν από έναν χρόνο, αλλά και επέβαλε τη λογική του bail in. Με άλλα λόγια, για την ανακεφαλαιοποίηση θα πληρώσουν πρώτα τα κράτη-μέλη, οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι, οι καταθέτες και τα κράτη-μέλη και μετά θα συμβάλει μ’ ένα μικρό ποσοστό ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. • Δεύτερο παράδειγμα είναι η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Δεν είναι μόνο ότι το κονδύλι που αποφασίσθηκε είναι ψίχουλα. Δεν είναι ούτε ότι η Μέρκελ έστησε μία προεκλογική παράσταση στο Βερολίνο, υποκαθιστώντας τους κοινοτικούς θεσμούς. Είναι και ότι ουσιαστικά εκμεταλλεύεται την εκρηκτική ανεργία για να προσελκύσει και να ενσωματώσει στη γερμανική αγορά εργασίας τους πιο ταλαντούχους Νοτιοευρωπαίους νέους, κυρίως επιστήμονες. Με άλλα λόγια, το Βερολίνο εκμεταλλεύεται την πλεονεκτική θέση του για να προωθήσει τον οικονομικό εθνικισμό του. Και το καταφέρνει επειδή χρησιμοποιεί σαν όχημα αντιλήψεις, διαδικασίες και σχήματα που του εξασφαλίζουν την υποστήριξη όχι μόνο κάποιων άλλων χωρών του ευρωπαϊκού πυρήνα που έχουν αντίστοιχα συμφέροντα, αλλά και τη δορυφοροποίηση των αρχουσών ελίτ της ευρωπαϊκής περιφέρειας. http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=blogitem&eid=3849&id=245786