Αποφάσισαν να σοβαρευτούν με την γάγκραινα της φοροδιαφυγής

Το ποινολόγιο της Εφορίας

Από την ημέρα της ελλιπούς ή ψευδούς δήλωσης εισοδήματος και ΦΠΑ το αδίκημα θα είναι αυτόφωρο, τετράμηνο «μαξιλάρι» για ληξιπρόθεσμες οφειλές. Εκτός αυτοφώρου πλαστά, εικονικά και νοθευμένα. Δείτε αναλυτικά ποινές και διαδικασίες

Τις ποινές που προβλέπει ο νέος φορολογικός νόμος για όσους έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο, ή διαπράττουν το αδίκημα της φοροδιαφυγή με την μη καταβολη φόρου εισοδήματος ή την μην απόδοση ΦΠΑ καταγράφει σε αναλυτικό σημείωμά του το υπουργείο Οικονομικών.

Στο νέο νομικό πλαίσιο προβλέπονται αρκετές ελαφρυντικές ρυθμίσεις, όπως το τετράμηνο περιθώριο για τα ληξιπρόθεσμα χρέη, η απαλλαγή αν καταβληθεί ο ΦΠΑ εντός έτους κτλ.
Επίσης ορίζεται ότι για πλημμελήματα μπορεί να υπάρξει μετατροπή ή αναστολή της ποινής, εφόσον διαπράττονται για πρώτη φορά. Δεν χωρεί μετατροπή ή αναστολή εκτέλεσης της ποινής σε περίπτωση δεύτερης και κάθε περαιτέρω υποτροπής.

Η μετατροπή της ποινής, στις περιπτώσεις που αυτό γίνεται με ελάχιστο ποσό ανά ημέρα εξαγοράς τα 20 ευρώ και ανώτατο τα 100 ευρώ (αντί 3 ως 100 ευρώ που ισχύει σήμερα).  
Για κακουργηματικές περιπτώσεις, προκειμένου να έχει ανασταλτικό χαρακτήρα η πιθανή έφεση, ο υπόχρεος μπορεί να προχωρήσει σε καταβολή των οφειλομένων φόρων, τελών ή εισφορών με τις κάθε είδους προβλεπόμενες προσαυξήσεις, τέλη και πρόστιμα επί αυτών.
Το Δημόσιο αναγνωρίζει εμμέσως ότι είναι κακοπληρωτής στις δικές του οφειλές, καθώς οι ειδικές διατάξεις ορίζουν ότι σε περιπτώσεις που στον υπόχρεο οφείλονται από το κράτος ίσα ή μεγαλύτερα ποσά, δεν ξεκινά η διαδικασία για τις δικές του παρατυπίες. Απαραίτητο είναι να υπάρχει κατά του Δημοσίου βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση.
Ειδικότερα οι ρυθμίσεις και οι ποινές του νέου φορολογικού νομοσχεδίου είναι οι ακόλουθες:

Αυτόφωρο με... καθυστέρηση για ληξιπρόθεσμα
Η μη καταβολή ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο θα είναι πλέον διαρκές αδίκημα, κατά συνέπεια συνεχές αυτόφωρο, αλλά όχι από την επόμενη ημέρα της διορίας.
Συγκεκριμένα, θα παρέχεται «περιθώριο» τεσσάρων μηνών στον οφειλέτη και στη συνέχεια θα μπορεί να διωχθεί με αυτόφωρη διαδικασία ο οφειλέτης, για διάστημα ίσο με το ένα τρίτο του χρόνου μέχρι την παραγραφή του αδικήματος.
Συνήθως ισχύει 5ετής περίοδος πριν την παραγραφή, οπότε το διάστημα κατά το οποίο θα υπάρχει η «απειλή» αυτόφωρης διαδικασίας θα είναι 20 μήνες (5 έτη Χ 12 μήνες = 60 / 3).
Οι ποινές αυξάνονται και θα είναι οι παρακάτω:

• ως 5.000 ευρώ - καμία
• ως 10.000 ευρώ - φυλάκιση ως 1 έτος
• ως 50.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 6 μήνες
• ως 150.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτος
• άνω των 150.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 3 έτη

Σημειώνεται ότι τα αδικήματα μπορεί να κριθούν ατιμώρητα αν μετά τη δίωξη και πριν την εκδίκαση καταβληθεί το οφειλόμενο ποσό.
Η δίωξη ασκείται μόνο μετά από αίτηση της αρμόδιας ΔΟΥ ή του τελωνείου με πίνακα χρεών προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της περιοχής. Εάν η αίτηση υποβληθεί στο 20μηνο που το αδίκημα είναι αυτόφωρο, ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα παραπέμψει τον οφειλέτη να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία δηλαδή χωρίς καμμία προδικασία στο ακροατήριο του μονομελούς ή του τριμελούς πλημμελειοδικείου, ανάλογα, συνήθως σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες.
Αν υποβληθεί αίτηση, αλλά έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.

Αυτόφωρο από την ημέρα της υποβολής της δήλωσης  
Αντίστοιχα, γίνεται διαρκές και συνεχές αυτόφωρο το αδίκημα της φοροδιαφυγής (παράλειψη υποβολής ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος).
Οι ποινές που προβλέπονται είναι οι παρακάτω:

• ως 15.000 ευρώ - καμία
• ως 150.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
• άνω των 150.000 ευρώ - από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη

Ως χρόνος τέλεσης του αδικήματος θεωρείται το διάστημα από τότε που παρέλειψε να υποβάλει ή υπέβαλε ανακριβή δήλωση ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής. Αυτός είναι για πλημμελήματα 20 μήνες και για κακουργήματα 5 χρόνια.
Για να ασκηθεί δίωξη ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. ή της υπηρεσίας που διενήργησε τον έλεγχο (π.χ. ΣΔΟΕ, ΔΕΚ ή ΠΕΚ) ή Προϊστάμενος της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Ελέγχων καλεί το φορολογούμενο σε διοικητική επίλυση της διαφοράς.
Αν ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια, η ποινική δίωξη δεν αρχίζει προτού να τελεσιδικήσει η απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου.
Αν δεν ασκηθεί προσφυγή, η ποινική δίωξη αρχίζει μόλις περάσουν 60 ημέρες για την άσκησή της.
Εξαιρετικά, στα κακουργήματα αυτής της περίπτωσης, ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος μπορεί να παραγγείλει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης, χωρίς δηλαδή να αναμένεται τελεσίδικη απόφαση από τα διοικητικά δικαστήρια ή ακόμη και χωρίς να παρέχεται δυνατότητα συμβιβασμού στο φορολογούμενο.
Και αυτό γιατί οι διαφορές που ανακύπτουν στη φορολογία του εισοδήματος είναι πολύπλοκες και σύνθετες και δεν επιτρέπουν συνήθως τη διεξαγωγή ποινικής δίκης, χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί από τα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια, η διαφορά.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όμως, όταν κατά την κρίση του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, η διαφορά ως προς το φορολογικό της κομμάτι είναι απλή και το αδίκημα που έχει τελεστεί τιμωρείται σε βαθμό κακουργήματος, δηλαδή ο φόρος που δεν αποδόθηκε υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ, ο Εισαγγελέας μπορεί να ζητήσει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης, οπότε, επειδή πρόκειται για κακούργημα, μπορούν να εφαρμόζονται τα εξής:
Αν δεν έχει παρέλθει η πενταετία του διαρκούς και αυτοφώρου από τότε που δεν υπέβαλε ή υπέβαλε ανακριβή δήλωση, ο αρμόδιος Εισαγγελέας πρωτοδικών μπορεί να εκδώσει ένταλμα σύλληψης.
Ο συλληφθείς οδηγείται στον Εισαγγελέα το αργότερο μέσα σε 24 ώρες από τη σύλληψή του.
Αν κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πιθανώς να διαπράξει και άλλα εγκλήματα μπορεί να διαταχθεί η προσωρινή του κράτηση (προφυλάκιση).
Ακολούθως, διατάσσεται τακτική ανάκριση. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπει ο Κώδικας Ποινικής Δικαιοσύνης προκειμένου περί κακουργημάτων.
Αν έχει παρέλθει η 5ετία του αυτοφώρου, ακολουθείται η ίδια διαδικασία πλην του εντάλματος σύλληψης από τον Εισαγγελέα.
Από την πρώτη ημέρα και για το ΦΠΑ
Διαρκές και συνεχές αυτόφωρο θα είναι και το αδίκημα φοροδιαφυγής από μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών.
Οι ποινές που προβλέπονται είναι, ανάλογα με το ποσό:

• μέχρι 3.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 10 ημερών
• μέχρι 75.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
• πάνω από 75.000 ευρώ - 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη

Το αυτόφωρο θα ισχύει επίσης από την ημέρα που ο υπόχρεος δεν απέδωσε ή απέδωσε ανακριβώς Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ. κ.λπ. και μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή στα πλημμελήματα 20 μήνες και στα κακουργήματα 5 χρόνια.
Ειδικά για το ΦΠΑ, στις ειδικές διατάξεις προβλέπεται «μαξιλάρι» ενός έτους, προκειμένου να συμμορφωθούν οι οφειλέτες. Οπως προβλέπεται, αν η κατακράτηση των οφειλόμενων φόρων δεν υπερβαίνει το ένα έτος και καταβληθούν οι οφειλόμενοι φόροι, ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται.
Προβλέπεται επίσης μειωμένη ποινή εάν καταβληθούν τα οφειλόμενα μετά τη συμπλήρωση έτους, αλλά προτού λήξει η διαδικασία του ποινικού δικαστηρίου στον πρώτο βαθμό. 
Αντίθετα, η διάρκεια της απόκρυψης ή της παρακράτησης είναι επιβαρυντικός παράγοντας για την απόφαση της ποινής. 
Η άσκηση δίωξης γίνεται ως εξής:
Στα κακουργήματα η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται από το όργανο που έκανε τον έλεγχο αμέσως, χωρίς να παρέχεται προθεσμία για συμβιβασμό και ανεξάρτητα αν αυτός ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια. Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η ίδια διαδικασία (ανάλογα με το εάν έχει παρέλθει ή όχι ο χρόνος τέλεσης του αδικήματος ως αυτοφώρου), που ακολουθείται και στα κακουργήματα του εισοδήματος.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται αμέσως και στα πλημμελήματα των αδικημάτων αυτών, όταν ο έλεγχος με βάση τον οποίο διαπιστώθηκαν είχε διαταχθεί για την ημερομηνία που διενεργήθηκε, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.
Στις άλλες περιπτώσεις των πλημμελημάτων δηλ. όταν το αδίκημα διαπιστώθηκε με τους κοινούς ελέγχους που διενεργούνται, η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε ένα μήνα αφού περάσουν οι 60 ημέρες για το διοικητικό συμβιβασμό της διαφοράς.
Στα πλημμελήματα, αν η ποινική δίωξη ασκηθεί μέσα στο χρόνο του αυτοφώρου (20 μήνες), ο εισαγγελέας κρίνει κατά πόσο θα τον παραπέμψει να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία δηλαδή χωρίς καμμία προδικασία στο ακροατήριο του μονομελούς ή του τριμελούς πλημμελειοδικείου, ανάλογα, συνήθως σε δικάσιμο μετά από 15 ημέρες.
Αν έχει παρέλθει το 20μηνο του αυτοφώρου, τότε ο εισαγγελέας εάν δεν διατάξει προανάκριση, μπορεί να παραπέμψει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα απευθείας στο ακροατήριο.
Χωρίς αυτόφωρο για εικονικά, πλαστά και νοθευμένα  
Στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις, ο χαρακτήρας του αδικήματος παραμένει στιγμιαίος, αλλά και σε αυτή την περίπτωση αυστηροποιούνται οι ποινές, ανάλογα με το ποσό:

• μέχρι 3.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών
• ως 150.000 ευρώ - φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
• άνω των 150.000 ευρώ  - από 5 ως 20 χρόνια κάθειρξη

Η δίωξη ασκείται ως εξής:
Στα πλημμελήματα, η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε 1 μήνα από την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας διοικητικού συμβιβασμού, ανεξάρτητα αν ασκήθηκε προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια.
Στα κακουργήματα, η ποινική δίωξη ασκείται αμέσως, χωρίς να του παρέχεται προθεσμία για συμβιβασμό και ανεξάρτητα από το αν έχει ασκήσει προσφυγή στα διοικητικά (φορολογικά) δικαστήρια.
Κατά τα λοιπά ακολουθείται η διαδικασία για τα μη αυτόφωρα πλημμελήματα και κακουργήματα.