Φετουλάχ Γκιουλέν. Οι σκοτεινές διαδρομές του ιμάμη

Ένα δίκτυο που στελεχώνεται από δικαστικούς και μέλη των αρχών ασφαλείας υπό την καθοδήγηση του φαινομενικά μετριοπαθούς ιερωμένου οδηγεί την Τουρκία στην αγκαλιά του Ισλάμ Οταν ο Αχμέτ Σικ φυλακίσθηκε πέρσι με τις κατηγορίες της συνωμοσίας για την ανατροπή της κυβέρνησης, είχε λίγες αμφιβολίες ότι ένα μυστικοπαθές κίνημα που συνδέεται με έναν ιμάμη ο οποίος ζει στις ΗΠΑ βρίσκεται πίσω από τη σύλληψή του. Το αμάρτημά του Σικ, όπως λέει, ήταν η συγγραφή του βιβλίου «Ο στρατός του Ιμάμη», όπου περιγράφει πως οι οπαδοί του Φετουλάχ Γκιουλέν έχουν εξαπλωθεί μέσα στην αστυνομία και το δικαστικό σώμα και εργάζονται παρασκηνιακά για να γίνουν μια από τις πιο ισχυρές πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία - και όπως προσθέτει, μια από τις αδίστακτες ομάδες έτοιμη πάντα να συκοφαντήσει αντιπάλους αλλά και να τους κάνει να σιγήσουν εάν χρειασθεί. Η υπόθεση αυτή γρήγορα κυριάρχησε μεταξύ των πολλών διώξεων που, όπως λέγεται, καθοδηγούνται από τους οπαδούς του 70χρονου Γκιουλέν, ενός χαρισματικού ιεροκήρυκα ο οποίος βρίσκεται επικεφαλής ενός από τα πιο σημαντικά ισλαμικά κινήματα στον κόσμο, με εκατομμύρια πιστούς και εκατοντάδες σχολεία σε πολλές χώρες. Ο Γκιουλέν κηρύσσει την ανοχή, την ειρήνη και τον διαθρησκευτικό διάλογο, βασισμένος στις παραδόσεις του σουφισμού, που θεωρείται μια μετριοπαθής αντίθεση στις πιο ακραίες ισλαμιστικές σέχτες. Ομως η μυστική εξάπλωση στην εξουσία καθώς και οι τακτικές και η έλλειψη διαφάνειας προκαλούν πλέον πολλές κατηγορίες ότι οι οπαδοί του Γκιουλέν ασκούν την επιρροή τους στα τουρκικά δικαστήρια, την Αστυνομία και τις μυστικές υπηρεσίες και έχουν εξαπολύσει ένα κυνήγι μαγισσών εναντίον των αντιπάλων τους με στόχο τη δημιουργία μιας πιο συντηρητικής ισλαμικής Τουρκίας. Οι επικριτές τους υποστηρίζουν ότι όλα αυτά απειλούν τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια της κυβέρνησης την ώρα που η Τουρκία εμφανίζεται ως μια περιφερειακή δύναμη. «Μας ανησυχεί η μυστικοπαθής φύση του κινήματος Γκιουλέν», λέει ένα ανώτατος αμερικανός αξιωματούχος που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος. «Είναι ξεκάθαρο ότι επιζητούν επιρροή και δύναμη. Φοβόμαστε ότι υπάρχει μια μυστική ατζέντα εναντίον του λαϊκού κράτους της Τουρκίας ώστε να οδηγηθεί η χώρα σε μια πιο ισλαμιστική κατεύθυνση». Το κίνημα διαθέτει υψηλές διασυνδέσεις με ισχυρά ΜΜΕ της Τουρκίας, μεταξύ των οποίων και την μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας την «Zaman», ενώ σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές έχει και την υποστήριξη αρκετών δεκάδων μελών του Κοινοβουλίου που βρίσκονται ώς και τα ανώτατα επίπεδα της κυβέρνησης. ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ. Κάπως έτσι το κίνημα Γκιουλέν αποδεικνύεται ένας σημαντικός πυλώνας της κυβέρνησης Ερντογάν. Ορισμένοι πολιτικοί παρατηρητές υποψιάζονται ότι κάποια στοιχεία μέσα στο κίνημα Γκιουλέν λειτουργούν ως Δούρειος Ιππος της κυβέρνησης, η οποία επωφελείται όταν τα ΜΜΕ που υποστηρίζουν τον Γκιουλέν επιτίθενται σε κοινούς αντιπάλους ή υποστηρίζουν δίκες τις οποίες προωθεί ο πρωθυπουργός. Ομως η σχέση Ερντογάν και Γκιουλέν είναι εύθραυστη, με τον Πρωθυπουργό, έναν ευμετάβλητο λαϊκιστή, να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος απέναντι σε οποιαδήποτε αμφισβήτηση της εξουσίας του. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι τους τελευταίους μήνες ο Ερντογάν και άλλα μέλη του κυβερνώντος κόμματος ανησυχούν όλο και περισσότερο για τις συλλήψεις γνωστών επικριτών του κινήματος Γκιουλέν, δείχνοντας ότι μπορεί να διεξάγεται μια μάχη για την εξουσία. Ο ίδιος ο Φετουλάχ Γκουλέν σπανίως δίνει συνεντεύξεις και αρνήθηκε να μιλήσει γι' αυτό το άρθρο. Επικοινωνεί με τους οπαδούς του μέσω γραπτών και βιντεοκασετών, τα περιεχόμενα των οποίων πάντα αναρτώνται και στο Διαδίκτυο. Οι υποστηρικτές του λένε ότι στόχος του είναι η δημιουργία μιας «χρυσής γενιάς» που θα συνδυάσει τον ουμανισμό, την επιστήμη και το Ισλάμ. Ομως πολλοί θεωρούν πως ο πραγματικός σκοπός είναι η επέκταση του ρόλου του Ισλάμ στην πολιτική ζωή της Τουρκίας. Προσθέτουν ότι υπάρχει και η πρόθεση επιστροφής του Γκιουλέν, που είναι ασθενής, πίσω στην Τουρκία, κάτι που οι υποστηρικτές του λένε ότι αρνείται επειδή μπορεί να πολώσει την κατάσταση στη χώρα. ΑΥΤΟΕΞΟΡΙΣΤΟΣ. Ο Γκιουλέν ζει αυτοεξόριστος σε μια φάρμα στα βουνά της Aνατολικής Πενσιλβάνια από το 1999, όταν έφυγε από την Τουρκία εν μέσω κατηγοριών ότι συνωμοτούσε ανατρέψει τη λαϊκή κυβέρνηση. Εκείνη την περίοδο, οι τουρκικές Αρχές έδωσαν στη δημοσιότητα μια βιντεοσκοπημένη λειτουργία του στην οποία ακουγόταν να συμβουλεύει τους οπαδούς του «να κινηθούν μέσα στις αρτηρίες του συστήματος, χωρίς να παρατηρήσουν οι άλλοι την ύπαρξή τους, έως ότου αναρριχηθούν στα κέντρα εξουσίας». Ο Γκιουλέν υποστήριξε ότι τα λόγια του είχαν αλλοιωθεί και απηλλάγη όλων των κατηγοριών το 2008. Οσοι έχουν εκτοξεύσει κατηγορίες εναντίον του κινήματος στις ΗΠΑ είτε αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν, είτε εκδιώχθηκαν από τις δουλειές τους είτε είδαν τις υποθέσεις τους να απορρίπτονται από τα τουρκικά δικαστήρια, γεγονός που έχει δημιουργήσει μιαν αίσθηση ματαιότητας σε όποιον θέλει να καταγγείλει την εξουσία των γκιουλενιστών μέσα στο δικαστικό σώμα ή και σε δημόσιες υπηρεσίες. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η Ουάσιγκτον τον υποδέχθηκε ως ένα πρόσωπο του μετριοπαθούς Ισλάμ, λένε οι αναλυτές και η αίτησή του για πράσινη κάρτα δείχνει ότι την υποστήριξε και ένας πρώην αξιωματούχος της CIA. Στις διοργανώσεις του κινήματος στις ΗΠΑ έχουν παραστεί μεταξύ άλλων η πρώην υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ και ο πρώην γ.γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. «Είναι παντού και πουθενά» Ο φόβος που προκαλεί το κίνημα Γκιουλέν εξαπλώνεται. Πολλοί επικριτές αρνούνται να μιλήσουν στο τηλέφωνο από το φόβο των παρακολουθήσεων και των πιθανών αντιποίνων. «Κινούνται στο σκοτάδι», λέει η Αϊσέ Μπογιουρλέρ, του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. «Είναι παντού και πουθενά» «Εάν τους ακουμπήσεις, καίγεσαι» Ο συγγραφέας Αχμέτ Σικ κατηγόρησε τους γκιουλενιστές ότι κάνουν κατάχρηση της εξουσίας στις θέσεις όπου βρίσκονται. Οταν συνελήφθη ο Σικ είχε κατηγορηθεί για δεσμούς με την οργάνωση Εργκένεκον που σχεδίαζε να ανατρέψει την κυβέρνηση με ένα κύμα επεισοδίων, δολοφονιών και τρομοκρατικών ενεργειών. Ακόμα και οι πιο έντονοι επικριτές του Σικ παραδέχονται ότι αυτές οι κατηγορίες εναντίον του είναι γελοίες. Επί μακρόν αντίπαλος των ενόπλων δυνάμεων, ο Σικ έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο υποστηρίζει ότι οι δικαστικοί καλά θα κάνουν να ερευνήσουν προσεκτικά την απόπειρα πραξικοπήματος για τη συμμετοχή του στην οποία τον κατηγόρησαν. Οσον αφορά το κίνημα Γκιουλέν, «εάν τους ακουμπήσεις, καίγεσαι», δήλωσε ο Σικ, τον Μάρτιο, λίγες ημέρες μετά την απελευθέρωσή του, αφότου πέρασε περισσότερο από χρόνο στη φυλακή. «Είτε είσαι δημοσιογράφος, διανοούμενος ή ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εάν τολμήσεις να τους επικρίνεις, κατηγορείσαι ότι είσαι ή λαθρέμπορος ναρκωτικών ή τρομοκράτης» Δύο εκατ. μαθητές! Εκατοντάδες σχολεία του κινήματος Γκιουλέν υπάρχουν σε όλο τον κόσμο όπου, σύμφωνα με το περιοδικό «Newsweek», «περισσότερα από 2 εκατομμύρια παιδιά έχουν μάθει τουρκικά και έχουν εντρυφήσει στις διδασκαλίες του ιμάμη» ΤΑ ΝΕΑ/ THE NEW YORK TIMES Των Dan Bilefsky και Sebnem Arsu